Journalisten worden steeds meer tegengewerkt in China

“Steeds minder mensen durven te praten”, vertelt correspondent Garrie van Pinxteren in het NOS Radio 1 Journaal. Ook zij merkt steeds meer moeilijkheden in haar werk.

Durven

Voor een verhaal moeten er mensen worden geïnterviewd, maar dat wordt steeds lastiger. Wanneer van Pinxteren wil praten met bepaalde personen aarzelen mensen. “Je hoort steeds vaker: ik wil het misschien wel doen, maar dan alleen met toestemming van hogere hand.” Mensen willen dan dat hun werk of lokale overheid toestemming geeft voor een interview. “Anders willen ze het niet doen.”

Van Pinxteren zag dit gebeuren toen een seksuoloog wilde interviewen. Die wilde pas met haar praten als de universiteit, waar zij vroeger voor werkte, een oké gaf. Dat werd wel afgegeven, maar er moest wel iemand van de Chinese Buitenlandse Zaken bij het telefonisch gesprek zitten. “Terwijl zij op alles antwoorden wilde geven, greep hij af en toe in. Hij zei dan: dat is niet een vraag die we hebben afgesproken of dat kun je niet vragen. Je merkt er veel van en dat is dan met iemand die wel met je wil praten”, legt ze uit.

Agressie

Naast moeizame interviews, wordt er ook meer agressie geuit naar journalisten. Van Pinxteren was van plan een verhaal te maken over bijlessen in China. In een app-groep vroeg ze naar de ervaringen van mensen. In de minuten dat ze niet in de app keek, kwamen er enorm veel vragen en beschuldigingen op haar af. “Mensen zeiden: ben jij wel een journalist of ben jij een spion? Waarom maak je geen verhaal over Europees onderwijs? Of ben jij wel een Nederlandse journalist? Of werk je voor de BBC en we weten allemaal hoe slecht de BBC het voorheeft met China. Dat gebeurde binnen twintig minuten tijd.” Na deze vragen werd er dan ook geëist dat de journalist zich verklaarde. Van Pinxteren had echter op dat moment geen gelegenheid om te reageren. “Voor ik er erg in had, was ik die app uit gezet. Dat soort agressie en stemmingmakerij is veel meer geworden. Dat maakt het maken van verhalen steeds moeilijker.”

In de gaten

Ze vermoedt ook dat ze digitaal door de Chinese overheid in de gaten wordt gehouden. “Ik ben ervan overtuigd dat als ik iets verkeerds doe volgens de overheid, dat ze dan een heel uitgebreid dossier van mij hebben.” Ze denkt dit, omdat ze van mensenrechtenadvocaten hoort dat er tijdens rechtszaken privécommunicatie van mensen wordt onthuld.

Stoppen

Ondanks de moeilijk situatie denkt Van Pinxteren er niet over na om te vertrekken uit het land. Ze vindt het te belangrijk om verhalen te blijven maken. “China is enorm belangrijk voor onze toekomst, zeker zo belangrijk als Amerika.” Volgens haar is het dan ook cruciaal dat nieuws blijft komen van journalisten. “Als je het alleen nog maar hoort van Chinese staatsmedia, weet je eigenlijk veel te weinig. Dan hebben we een gat in onze kennis en dat is onverstandig.”