'Spullen kopen is veel slechter dan vliegen'

Bij verborgen impact kijk je niet alleen naar de impact van het gebruik, maar ook naar hoe het gemaakt is en hier naar toe is gekomen, zegt Porcelijn. Ze schreef het boek Verborgen impact: alles voor een eco-positief leven.

“Zo heeft een e-reader meer impact op het klimaat dan een boek", vertelt ze. "Dat komt omdat het elektronica is en zeldzame materialen bevat, waar veel mijnbouw voor wordt gepleegd. Dat is heel vervuilend, kost veel energie en er gaat veel natuur bij verloren. Pas als je meer dan dertig fysieke boeken per jaar leest, is het beter om een e-reader te gebruiken.”

Tweedehands

Als het gaat om spullen aanschaffen, raadt Porcelijn aan om zoveel mogelijk tweedehands te kopen. Maar dat is niet altijd makkelijk. “Als je dingen koopt, maak je een gelukshormoon aan”, zegt De Vries, als klimaatpsycholoog verbonden aan de TU Delft. “Dat is een neurotransmitter, wat kan helpen om nog een keer wat te kopen. Het werkt als een soort verslaving.”

We kopen wat af met elkaar. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat een gemiddeld huishouden 300.000 items bezit. “Het is een soort mindset dat we gewend zijn om nieuwe dingen te kopen”, zegt de psychologe. “Dus ik kan me voorstellen dat als je je leven wil veranderen in dat opzicht, je op zoek moet gaan naar dingen die niet zo’n impact hebben.”

Klimaatschade

“Het probleem van zoveel kopen is dat we ontzettend veel schade veroorzaken aan de economie”, zegt Porcelijn. “Kopen veroorzaakt klimaatschade, zo komen er veel stormen, overstromingen en droogtes. Die schades worden zo ontzettend duur dat de economie het niet meer kan opbrengen en we een collapse krijgen. Het is dus heel slecht voor de economie om door te gaan zoals we dat nu doen.”

Zelf koopt ze pas spullen als het niet lukt om het tweedehands te kopen, of te huren of lenen. “Dan wordt het een optie om een duur, kwalitatief goed ding te kopen.” Het maakt haar gelukkiger, zegt ze. “Mijn leven is er op vooruit gegaan. Ik heb de vrijheid om te doen wat ik belangrijk vind en voeg iets toe aan de maatschappij. Dat vind ik heel waardevol in het leven. Dat geeft veel meer geluk dan weer het zoveelste ding te kopen.”

De Vries beaamt dat: “Uit onderzoek over duurzaam gedrag blijkt dat mensen gelukkiger zijn bij duurzaam gedrag en duurzame keuzes.”

Verantwoordelijkheid

Schrijver Roxane van Iperen wees er in Vrij Nederland eens op dat veel mensen wel degelijk duurzamer willen leven, maar dit niet voor elkaar krijgen vanwege omgevingsfactoren die bewust door bedrijfsleven en politiek in stand worden gehouden. Daar moet de aandacht naartoe is haar boodschap in plaats van elkaar als individuen de maat te nemen.

“Ik denk zeker dat het belangrijk is dat ook de overheid en de industrie aan de slag gaan”, vindt De Vries. “Maar dat pleit ons niet vrij. Als consument ben je niet machteloos.”

De economie bestaat bij de gratie van vraag en aanbod, zegt ze. “Die vraagkant is heel belangrijk, want uiteindelijk betalen wij aan het einde van de rit alles. Dus ook voor bedrijven die de schade veroorzaken. Als we andere keuzes maken, hebben we veel invloed. Dat begint toch echt bij jezelf.”