‘Capaciteit politie moet worden uitgebreid bij nieuwe wet seksuele misdrijven’

Als iemand slachtoffer wordt van verkrachting kan diegene aanspraak maken op artikel 242 van het Wetboek van Strafrecht. In de huidige wet is iemand strafbaar als er dwang gebruikt wordt bij het seksueel binnendringen van het lichaam. Volgens het Ministerie van Justitie en Veiligheid is een aantal wetsartikelen toe aan modernisering. Straffen moeten worden verhoogd en meer vormen van seksueel overschrijdend gedrag moeten strafbaar gesteld worden, zo kondigde het ministerie aan in een persbericht in mei vorig jaar.

Het nieuwe wetsvoorstel leidt ertoe dat er van meer vormen van seksuele misdrijven aangifte gedaan kan worden. "Slachtoffers worden beter beschermd en kunnen in meer situaties aangifte doen", staat er in de memorie van toelichting die het Ministerie van Justitie en Veiligheid in maart 2021 presenteerde. Het wetsvoorstel was tot en met deze week in consultatie: organisaties en particulieren kunnen dan reageren op de voorlopige wet, en met aanvullingen komen.

De vier organisaties zijn blij dat er een nieuwe wet komt, de oude is in hun ogen toe aan verandering. De wet stelt een norm aan wat wij als maatschappij strafbaar vinden, zegt Willy van Berlo, van Kenniscentrum Rutgers. Volgens Amnesty International is het belangrijk dat de wet in lijn wordt gebracht met de mensenrechten. "Het zou een grote overwinning betekenen voor vrouwenrechten en mensenrechten als niet langer dwang centraal staat in de wet maar de lichamelijke integriteit en seksuele autonomie", zegt Martine Goeman namens Amnesty.

De organisaties denken dat het nieuwe wetsvoorstel, waarin er van meer vormen van seksuele misdrijven aangifte gedaan kan worden, kan leiden tot meer aangiften. "De politie heeft nu al hun handen vol aan werk. We maken ons daarom wel zorgen of de politie wel voldoende mankracht krijgt om die nieuwe slachtoffers op te kunnen vangen", zegt Iva Bicanic van Centrum Seksueel Geweld.

Martine Goeman mist de garantie dat dit voldoende zedenrechercheurs zullen zijn om de aangiften op te vangen. "Ik heb nog niet teruggezien hoeveel er nodig zouden zijn. Wees open waar nog de tekorten zitten. Het is nu gewoon een blinde vlek." Want, zegt Iva Bicanic, het nieuwe wetsvoorstel mag er niet toe leiden dat slachtoffers opnieuw teleurgesteld worden. "De mensen zijn al verraden, ze zijn al slachtoffer geweest, dat mag absoluut niet nog eens gebeuren."

Het Ministerie van Justitie en Veiligheid zegt dat de politie werk maakt van het beter en sneller oppakken van zedenzaken. Verder investeert het kabinet 15 miljoen euro om de capaciteit van de zedenrecherche te vergroten, aldus het ministerie, eind 2021 zullen ruim 35 fulltime banen worden geworven, uiteindelijk moet de investering 90 fulltime banen opleveren. De politie vindt het nog te vroeg om inhoudelijk te reageren, omdat zij op dit moment nog in gesprek zijn over het wetsvoorstel.

De angst dat de wet leidt tot symboolwetgeving is bij Bicanic aanwezig. Ze is bang dat het ook in de nieuwe wet lastig zal zijn om seksuele misdrijven te bewijzen. Daarom vreest ze dat het wetsvoorstel slachtoffers valse hoop geeft. "Ondanks goede bedoelingen moet het niet betekenen dat mensen teleurgesteld worden. Er mag geen sprake zijn van symboolwetgeving. Op die manier verliezen slachtoffers het vertrouwen in de rechtsstaat."

Het ministerie zegt dat zij de reacties op het wetsvoorstel gaan bestuderen voor verdere verbetering. Zij geven aan dat zij het belangrijk vinden de maatschappelijke norm te verankeren in het wetsvoorstel en daarover in contact te zijn met betrokken partijen.

In de podcast vertelt de 21-jarige Maria dat zij in maart 2020 een verkrachting meemaakte. Mede door corona kan ze pas na een maand aangifte doen, en ruim een jaar later is het onderzoek nog niet afgerond. "Eerst moest ik verwerken wat mij is overkomen, vervolgens moest ik verwerken dat je gewoon een jaar moet wachten totdat mijn aangifte werd opgepakt", vertelt Maria.

Slachtofferhulp Nederland ziet dit vaker voorkomen bij slachtoffers van verschillende misdrijven: "Alles wat de verwerking in de weg staat of vertraagt, belemmert het herstel van het slachtoffer."

Voor problemen met of vragen over seksueel geweld raadpleeg het Centrum Seksueel Geweld: 0800-0188 en/of Slachtofferhulp Nederland: 0900-0101