Zorginstellingen raken economische buffer kwijt door corona

Dat voorziet consultant- en accountancykantoor EY in de jaarlijkse Barometer Nederlandse Gezondheidszorg, op basis van de jaarverslagen van 453 zorginstellingen, zo'n 85 procent van de hele sector.

De Barometer richt zich op de periode voor corona, maar het consultancybureau blikt tegelijk al wel verder vooruit. De coronacrisis zal volgens EY dit en volgend jaar een flinke financiële impact hebben. EY schat de omzetdaling voor de zorg in 2020 op 3 procent en voor 2021 op 9,5 procent gezien de grote onzekerheid.

Meer personeelskosten

Corona zorgt voor meer kosten voor personeel door extra zorg van patiënten, uitval van personeel door ziekte en door inhuur van extern duurder personeel. Tegelijkertijd zijn er wegvallende inkomsten door uitstel of afstel van zorg en behandelingen, en door minder ruimte door de anderhalvemeter-economie.

Zorgelijk is en blijft ook het hoge ziekteverzuim, nu al meer dan 6 procent (een record) en het schreeuwend tekort aan zorgpersoneel. Dat is een gevolg van de vergrijzing (er is meer vraag naar zorg) en de vergroening (minder aanbod van zorgwerkers). De toenemende personeelskosten betalen zorginstellingen deels met de lagere kapitaalkosten dankzij de lage rentestand en door minder investeringen te doen.

Buffer snel leeg

Door minder inkomsten en hogere lopende uitgaven door het coronavirus is de portemonnee van zorginstellingen snel leeg. Normaal gesproken hebben zorginstellingen een liquiditeitsbuffer voor de lopende uitgaven van 2 à 3 maanden personeelskosten. "Op zich is die buffer voldoende, meer is niet echt nodig, alleen trekt corona die buffer snel leeg waardoor er ook geen mogelijkheid meer is om shocks op te vangen", zegt Ralph Poulssen van EY in het NOS Radio 1 Journaal.

Ziekenhuizen zijn hard geraakt door corona, maar krijgen het omzetverlies via bijzondere regelingen nagenoeg geheel gecompenseerd. Die vergoedingsregeling geldt bijvoorbeeld niet voor de psychiatrie, en voor de jeugdzorg hangt het af van de lokale gemeente.

Financieel gezonde instellingen gaan corona wel overleven denkt EY. Instellingen die al voor corona niet financieel gezond waren lopen wel risico, denkt Poulssen. "Door VWS en de minister is gezegd dat de sector overeind gehouden moet worden, maar op individueel niveau kunnen banken natuurlijk deze situatie aangrijpen om de wat minder gezonde instellingen te saneren", zegt Poulssen. "We sluiten niet uit dat er misschien vijf instellingen toch overgenomen worden, omvallen en de zorg elders voortgezet wordt."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.