Flinke toename onder volwassenonderwijs

Het voortgezet volwassenenonderwijs, oftewel VAVO, biedt studenten de mogelijkheid om één of meerdere examenvakken te herkansen zonder het hele schooljaar opnieuw te hoeven doen. Dit jaar heeft VAVO aan populariteit gewonnen, vooral onder leerlingen die zijn gezakt. Ongeveer een derde van de mbo-instellingen die VAVO aanbieden, rapporteert een toename van aanmeldingen in vergelijking met voorgaande jaren. De reden voor deze stijging kan deels worden toegeschreven aan de impact van de COVID-19-pandemie op het onderwijs. Gedurende de pandemie konden leerlingen vakken weglaten en waren er meer herkansingsmogelijkheden, wat resulteerde in hogere slagingspercentages. In 2020 vonden zelfs helemaal geen eindexamens plaats en bijna alle leerlingen slaagden.
Deze hogere slagingspercentages hadden echter een neveneffect: het aantal VAVO-leerlingen daalde. Normaal gesproken schommelt het aantal rond de 16.000, maar in 2020 daalde dit tot 10.000 en bleef het daarna lager dan voor de pandemie.

Extra druk op docenten

Dit jaar lijkt de trend echter omgekeerd te zijn. Instellingen zoals Firda in Friesland en Flevoland en VAVO Haaglanden in Den Haag, melden een aanzienlijke toename van aanmeldingen voor VAVO-cursussen. Veel van deze nieuwe studenten zijn gezakt op meerdere vakken en kiezen ervoor om alleen die vakken opnieuw te doen in plaats van een heel schooljaar over te doen. Een mogelijke verklaring voor deze toename is het gebrek aan intrinsieke motivatie bij leerlingen. De pandemie heeft het voor scholen moeilijker gemaakt om leerlingen te motiveren, vooral met afstandsonderwijs en opgelopen achterstanden.

Daarnaast speelt het 'drempelloos doorstromen' een rol. Sinds 2020 is het voor vmbo- en havoleerlingen niet meer verplicht om een bepaald gemiddelde te halen om door te kunnen stromen naar een hoger niveau. Hierdoor kiezen sommige jongeren eerst voor het mbo en later voor de havo, waar ze zonder diploma afhaken. Deze groep haalt hun diploma alsnog via het volwassenenonderwijs. De toename van VAVO-studenten plaatst echter extra druk op docenten en onderwijsinstellingen. Het is lastig om het benodigde aantal docenten te vinden, vooral omdat studenten zich pas aanmelden na het ontvangen van de uitslag van hun herkansingen in juli. Dit heeft invloed op de kwaliteit van het onderwijs. Hoewel de verwachting is dat de aanmeldingen volgend jaar opnieuw zullen pieken, wordt aangenomen dat het 'coronaeffect' in de loop der tijd zal afnemen. Toch blijft het voortgezet volwassenenonderwijs aantrekkelijk, deels vanwege de flexibiliteit die het biedt aan leerlingen die specifieke behoeften hebben, zoals herkansen van examenvakken of het behalen van een diploma op een hoger niveau.