Ramadan 2025: een maand van bezinning in tijden van oorlog en polarisatie

Ramadan in een tijd van oorlog en polarisatie

Ondanks zijn voornemen om het deze ramadan rustig aan te doen, werd het een hectische periode voor imam Azzedine Karrat. Hij organiseerde een benefietweek voor de oprichting van een islamitisch centrum in Barendrecht, een initiatief dat al zijn tijd opslokte. Maar zijn inspanningen werden beloond: er werd maar liefst 1,3 miljoen euro opgehaald. "Het wordt een gebedsruimte met een plek voor bezinning, lezingen en verhalen", vertelt hij.

De ramadan van 2025 voelt anders dan voorgaande jaren, merkt de imam op. De oorlog in Gaza houdt veel mensen bezig. Waar vorig jaar nog hoop was dat het conflict van korte duur zou zijn, overheersen nu vooral wanhoop en groeiende verbazing. "Normaal gesproken vragen mensen tijdens het gebed om voorspoed voor hun familie, maar deze keer werd massaal gebeden voor de slachtoffers in Gaza", zegt hij. Volgens Karrat zijn de pijn en frustratie binnen de moslimgemeenschap duidelijk voelbaar.

Discriminatie

Naast de zorgen over Gaza groeit ook de ongerustheid over discriminatie dichter bij huis. Uit een recent onderzoek van de Universiteit Utrecht en Regioplan blijkt dat vooral jonge moslims steeds minder vertrouwen hebben in de samenleving. "Islamofobie lijkt genormaliseerd", stelt Karrat. "Moskeeën worden in de gaten gehouden, donateurs van islamitische instellingen worden als verdacht gezien, en sommige mensen worden zonder aanleiding aangehouden." Dit leidt volgens de imam tot een gevoel van vervreemding. "Veel jongeren overwegen Nederland te verlaten, vooral hoogopgeleiden en ondernemers. Zij trekken naar landen als Dubai, Marokko of Turkije." Dat baart hem zorgen. "Het betekent dat talent en potentie het land verlaten."

Ondanks de toenemende polarisatie blijft Karrat pleiten voor dialoog en verbinding. "De profeet Mohammed zei dat een moslim moet zijn als een dadelboom", legt hij uit. "Die is diep geworteld, laat zich niet omver blazen en blijft vruchten geven, zelfs als er stenen naar hem worden gegooid." Voor de imam betekent dit dat moslims hun plek in de samenleving moeten blijven opeisen zonder hun principes op te geven. "We moeten ons niet laten wegjagen, maar juist bijdragen. We moeten blijven verbinden en bouwen, ondanks de tegenwind." Tegelijkertijd vindt Karrat dat moslims ook naar zichzelf moeten kijken. De negatieve beeldvorming wordt deels gevoed door incidenten met moslimjongeren die in het nieuws komen.

Zo moest een kermis in Houten tijdelijk sluiten vanwege ongeregeldheden. Karrat erkent dat moslimjongeren soms betrokken zijn bij opstootjes: "Deze rotte appels moeten worden aangepakt." Maar hij waarschuwt tegen het koppelen van wangedrag aan een hele gemeenschap. "Criminaliteit heeft geen etniciteit, geen achtergrond en geen religie. Personen die zich misdragen, moeten als individuen worden beoordeeld, niet als vertegenwoordigers van een groep." Daarnaast benadrukt hij de verantwoordelijkheid van ouders. "Het is zorgwekkend dat sommige vaders nooit naar de school van hun kind gaan om te vragen hoe het gaat. We moeten onze jongeren begeleiden en opvoeden, niet pas ingrijpen als het te laat is."

Inflatie en de impact op de gemeenschap

De stijgende inflatie raakt veel moslims dit jaar. "Sommige producten zijn wel vijftien tot twintig procent duurder," zegt Karrat. Dit treft vooral gezinnen die traditioneel familie en vrienden uitnodigen voor de iftar, de maaltijd na zonsondergang. "Voor je het weet ben je honderden euro’s per maaltijd kwijt. Voor veel mensen is dat niet meer haalbaar, waardoor ze elkaar minder uitnodigen." En dat, aldus Karrat, ondermijnt de saamhorigheid en verbondenheid die zo kenmerkend zijn voor de ramadan.

Maar ondanks deze uitdagingen ontstaan er ook hartverwarmende initiatieven. Zo deelt Karim Ennahachi in de Utrechtse wijk Kanaleneiland dagelijks iftar-to-go-pakketten uit aan mensen die financieel in de knel zitten. "Er zijn mensen die ziek zijn, fysiek of mentaal, of die door omstandigheden alles zijn kwijtgeraakt. Sommigen moeten rondkomen van slechts 300 euro per maand", vertelt Ennahachi. Ook de Islamitische Voedselbank in Rotterdam, geleid door Rachma Hulsman, draait op volle toeren. "We verstrekken wekelijks 400 voedselpakketten aan gezinnen in nood", zegt ze. Imam Karrat noemt deze initiatieven essentieel: "Dit zijn de ware helden van onze samenleving."