Tom Middendorp waarschuwt voor 'reële' kans op noodsituaties: 'Wees voorbereid'

De Vredesparadox: oorlog voorbereiden voor vrede

De titel van Middendorps pamflet nodigt uit tot nadenken. "Heel letterlijk betekent het dat je je voorbereidt op oorlog om vrede te bewaren", legt hij uit. "Maar je kunt het ook breder trekken: voorbereid zijn op alles wat fout kan gaan, zodat je paniek voorkomt." Volgens Middendorp begint het besef dat een noodsituatie bij velen nu pas door te dringen. "Een paar jaar geleden zou men me nog uitlachen, maar met de oorlog in Oekraïne en de toenemende klimaatdreigingen zien mensen nu de noodzaak."

Niet alleen tanks en bommen

De dreigingen waarmee we te maken hebben, zijn veelzijdig volgens Middendorp. Het gaat niet alleen om Russische tanks die Nederland binnenrollen, vertelt hij: "Denk aan cyberaanvallen, desinformatie en sabotage, zoals de kabelaanvallen in de Oostzee. Dat zijn vormen van moderne oorlogsvoering." Hij wijst ook op de kwetsbaarheid van onze infrastructuur en de ligging van ons land: "De Noordzee herbergt enkele van de grootste windmolenparken ter wereld, met datakabels en gasleidingen. Dat maakt ons een mogelijk doelwit."

Wat kunnen burgers doen?

Hoewel Middendorp zich in zijn pamflet richt op overheden, benadrukt hij ook de verantwoordelijkheid van burgers. "Thuis scenario’s doorlopen is een goed begin. Zit je bijvoorbeeld in een overstromingsgebied? Wat doe je als de stroom uitvalt? Zorg dat je voorbereid bent en een zaklamp, batterijen en water in huis hebt", adviseert hij. Middendorp geeft eerlijk toe dat hij zelf eerst ook niet goed voorbereid was: "Mijn vrouw zei tegen me: ‘Leuk dat pamflet, maar wij hebben thuis ook niet alles op orde!’ Sindsdien heb ik ook batterijen, water, een zaklampje en dat soort dingen ingeslagen."

Zweden als voorbeeld

In Zweden werden burgers al voorbereid door middel van een speciale brochure. Een goed voorbeeld voor Nederland, vindt Middendorp. "Die brochure staat vol met handzame tips voor noodsituaties, van stroomuitval tot terroristische aanslagen", vertelt hij. "Zulke brochures zouden we in Nederland ook moeten hebben, afgestemd op lokale risico’s. Zonder paniek te zaaien, maar met het besef dat we soms op onszelf aangewezen zijn."

In Duitsland wordt er gekeken naar renovatie van de schuilkelders. Moet dat ook in Nederland gebeuren? "De overheid moet daarvoor een risicoanalyse maken en kijken welke maatregelen écht nodig zijn."

Digitale veiligheid en bewustzijn onderwijs

Naast fysieke voorbereidingen vraagt ook digitale veiligheid aandacht. Middendorp waarschuwt voor gemakzucht. "Het gebruik van simpele wachtwoorden, zoals 'welkom', of steeds dezelfde wachtwoorden gebruiken, is een groot risico. Cyberaanvallen worden steeds reëler."

Middendorp pleit voor meer aandacht in het onderwijs. "Jongeren moeten leren omgaan met digitale dreigingen en bewust worden van de risico’s. Het gaat erom dat we begrijpen dat veiligheid niet vanzelfsprekend is." Hij stelt voor om militairen in te zetten om scholen te bezoeken en jongeren bewust te maken.

'Paniek niet nodig, maar naïviteit ook niet'

Middendorps boodschap is duidelijk: "We hebben 80 jaar in vrede geleefd. Maar dat is uitzonderlijk in de geschiedenis. Het kan anders worden, en daar moeten we op voorbereid zijn. Paniek is niet nodig, maar naïviteit ook niet."