'De scheidingslijn tussen opvoeden en onderwijs lijkt steeds dunner te worden'

Dat er een lerarentekort is, weten we. Maar hoe erg is dat probleem eigenlijk? Roovers, inmiddels 4,5 jaar directeur van basisschool Het Schateiland, heeft al 3 jaar achter elkaar een lerarentekort op zijn school. Dit jaar begon hij eindelijk met elke klas een leerkracht. “Maar ik moet wel zeggen dat er van de 17 leraren, vier zij-instromers zijn. Dat zijn leerkrachten die wel bevoegd zijn, maar nog niet gediplomeerd”, legt de directeur uit.

Voor Roovers is het fijn dat hij dit jaar voor elke klas een leraar heeft, maar de vier zijinstromers moeten nog veel leren. “Ook hebben ze veel begeleiding nodig. Dat betekent dat we het andere personeel moeten vrij roosteren om de startende leerkrachten te begeleiden”, vertelt hij.

De grootste uitdaging om personeel te vinden

In Den Haag zijn de problemen groter dan in Utrecht. Zestien procent van de klassen heeft geen bevoegde juf of meester voor de klas staan. Dat getal is nog maar een gemiddelde, want er zijn zelfs wijken in Den Haag waar het tekort is opgelopen tot 28%. Deze tekorten zijn vaak in wijken waar al veel problemen spelen. “Dat betekent dat de scholen waar we de meeste mensen nodig hebben, de grootste uitdaging hebben om personeel te vinden”, legt Bredemeijer uit.

Waarom de problemen in achterstandwijken groter zijn, heeft volgens Roovers te maken met angst. “Mensen zijn wat voorzichtiger omdat ze de wijken uit de media kennen. Er gaan verschillende verhalen rond over die wijken en dat weerhoudt mensen om op zo’n school te solliciteren.” Bredemeijer voegt nog toe dat als leraren wél op een school in een achterstandwijk werken, ze sneller afhaken door de problemen de kinderen vanuit huis meenemen. “Je ziet bijvoorbeeld dat kinderen in groep 1 nog met een luier om naar school komen of nog geen woord Nederlands spreken”, legt de onderwijswethouder uit. “Ze beginnen al met een achterstand en dat in toenemende mate. Dat vraagt zoveel van de leraren dat het een reden is om niet te solliciteren of om vroegtijdig af te haken.”

Omgaan met grootstedelijke problematiek

Roovers herkent deze problemen ook in Kanaleneiland. “De scheidingslijn tussen opvoeden en onderwijs lijkt steeds dunner te worden. Er liggen steeds meer opvoedkundige taken bij de leraren waardoor je minder tijd hebt om les te geven. Je bent gewoon bezig met opvoeden en dat hoort eigenlijk bij de ouders.”

Om te voorkomen dat er in de toekomst geen leraren meer zijn in deze wijken, zijn ze in Den Haag bezig met een speciale opleiding. “Je wordt hier opgeleid om te leren omgaan met deze grootstedelijke problematiek. Ik pleit er ook voor dat deze docenten meer begeleiding krijgen in hoe ze met deze problematiek om kunnen gaan en dat ze kunnen doen waarvoor ze zijn aangenomen, en dat is lesgeven”, legt Bredemeijer uit.

'Je personeel is je kapitaal'

Ook regering doet er alles aan om het lerarentekort op te lossen. Het nieuwe kabinet heeft beloofd dat er structureel 800 miljoen euro naar het onderwijs gaat. Maar is dat de oplossing? De onderwijswethouder denkt dat het meer belonen van basisschoolleraren al een goed startpunt is.

Ook basisschooldirecteur Roovers is blij met het structurele geld. “Je personeel is je kapitaal, die heb je gewoon nodig. Die begeleiding voor startende leerkrachten is heel belangrijk, maar je moet ook oog hebben voor degenen die er al zitten. Professionals die een volgende stap willen maken, die nog meer te bieden hebben dan voor de klas staan”, legt Roovers uit.

Aantrekkelijker maken

In het coalitieakkoord staat ook: In het kader van het lerarentekort stimuleren we de uitbreiding van contracten (meer uren). Maar is dat wel nodig? De werkdruk is toch al heel hoog? Roovers geeft aan dat hij altijd hoort dat de werkdruk erg hoog is, maar hij vindt ook dat het vak van leerkracht aantrekkelijker gemaakt moet worden.

“Als ik nu in 5 havo zou zitten en ik zou horen dat er een hoge werkdruk is en veel gedoe in het onderwijs is, welke keus zou ik dan gaan maken?”, vraagt de basisschooldirecteur zich af. Hij is daarom van mening dat er vooral geïnvesteerd moet worden in het positieve verhaal van de leerkracht, zeker met het oog op de uitstroom door vergrijzing in het onderwijs. Want de komende jaren zullen veel mensen door het behalen van de pensioengerechtigde leeftijd afscheid van het vak nemen en op dit moment is de instroom van nieuwe leraren te weinig om dit op te vangen.