'Verontrustend' veel femicide-zaken in Nederland: 'Gaat altijd patroon aan vooraf'

De meting heeft van afgelopen oktober tot deze maand geduurd. In totaal hebben er 20 "voltooide moorden dan wel doodslagen" plaatsgevonden en daarnaast zijn er nog eens 30 pogingen geregistreerd, vertelt Preenen. Daar maakt de procureur-generaal wel een kanttekening bij. "Wij zien alleen maar de strafzaken. Dat betekent dat we ook een aantal dodelijke slachtoffers niet zien, omdat we in dit patroon van femicide zien dat mannen, nadat ze hun partner hebben omgebracht, ook zichzelf doden."

Verontrustend

Elke acht dagen wordt er een vrouw vermoord, waarvan 60 procent dus door partner- of ex-partnergeweld. "Verontrustend", vindt Preenen. "Ik vind het ook hoog. Ik vind dat het aanleiding geeft om hier meer aandacht voor te vragen." En hoewel het fenomeen al langer bekend is, komt het nu vaker voor. "Dat er ook echt aandacht en een aanpak voor is en dat er ook een patroon wordt herkend hoe zo'n femicide verloopt en wat eraan voorafgaat, dat is nog niet zo heel erg lang allemaal inzichtelijk."

Vast patroon

"Er gaat eigenlijk altijd een vast patroon aan vooraf", zegt Preenen over femicide. Dat begint met het overspoelen van de partner met cadeaus, vervolgens door de partner te isoleren van hun familie en vrienden, de partner controleren en afhankelijk maken, waarna geweld steeds vaker voorkomt. Vrouwen durven vervolgens niet uit te situatie te vertrekken. "Dat kan namelijk ook een fatale stap zijn", zegt Preenen.

Stalking

Het is lastig voor het OM om met deze zaken aan de slag te gaan, omdat sommige aspecten van dit patroon, zoals het isoleren van een partner, niet strafbaar zijn. "Stalking is wel strafbaar, maar dat moet er een aangifte en klacht liggen", legt Preenen uit. "Dat kan een obstakel zijn voor het slachtoffer." Tegelijkertijd worden officieren wel getraind op het herkennen van huiselijk geweld.

Instrumentarium

Er is namelijk een "instrumentarium" aan "dwingende middelen" dat het OM kan inzetten om een femicide te voorkomen. Denk daarbij aan een contactverbod, locatieverbod en een gedragsaanwijzing. "Afhankelijk van de mate, de duur en de ernst van de stalking, kunnen wij echt ook middelen inzetten", verklaart Preenen.

Hoger strafmaximum

Maar zo'n klacht van stalking indienen is vaak ingewikkeld, zeker wanneer het iemands partner betreft. Daarom zouden de klachtvereisten versoepeld moeten worden, stelt Preenen. Bovendien staat er een straf van maximaal drie jaar op stalking, waardoor het OM bepaalde opsporingsbevoegdheden niet kan uitzetten, zoals iemands locatie via zendmasten achterhalen. "Het zou dus in de praktijk kunnen helpen dat de politie makkelijker bij stalking zendmastgegevens kan opvragen, als het strafmaximum hoger zou zijn."

Meldpunt

Een kamermeerderheid pleit ook voor een meldpunt voor femicide, waar men anoniem hun zorgen over hun eigen relatie of dat van een ander kunnen melden. "Mishandeling kun je vervolgen voor psychische mishandeling. Alleen dan moet er een causaal verband bestaan. Dus een oorzakelijk verband tussen de gedragingen, de handelingen en het aangebrachte psychische letsel. Dat is lastig", reageert Preenen.

Maatschappelijk probleem

"Er wordt altijd heel veel verwacht van strafrecht in deze samenleving. Maar het strafrecht is niet een oplossing voor een maatschappelijk probleem", concludeert Preenen. De procureur-generaal hoopt met de extra aandacht voor femicide, en de bijbehorende kennisoverdracht, haar steentje bij te kunnen dragen.

Kijk hier voor meer informatie van Sterk Thuis over femicide en huiselijk geweld.