Onderzoek: miljoen soorten met uitsterven bedreigd

Wetenschappers van Ipbes, een aan de VN-gelieerde organisatie, bekeken voor hun onderzoek meer dan 15.000 studies. Hun eindrapport is vandaag in Frankrijk gepresenteerd. Daaruit blijkt dat soorten nu tientallen tot honderden keren sneller uitsterven dan gemiddeld de afgelopen tien miljoen jaar.

"Als we niets doen, halen we de wortels onder ons eigen bestaan weg", zegt hoogleraar Esther Turnhout in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen. Biodiversiteit is volgens haar verweven met alle facetten van ons leven,

Volgens de onderzoekers zijn oorzaken voor de afname een verandering in het gebruik van land en zee, uitbuiting van organismes, klimaatverandering, vervuiling en de komst van invasieve exoten. Ook speelt de groei van de wereldbevolking mee en het feit dat we meer consumeren. Ipbes pleit daarom onder meer voor een duurzame economie, vermindering van afval en betere voorlichting.

Enkele feiten uit het onderzoek

- 75 procent van het aardoppervlakte is ernstig gewijzigd door de mensheid, 40 procent van de oceanen
- Sinds 1970 is de landbouw voor voedsel met 300 procent toegenomen op aarde
- 55 procent van de oceanen wordt gebruikt voor de visserij
- Sinds de industriële revolutie is 32 procent van de bossen verdwenen
- Vervuiling door plastic is met tien keer toegenomen sinds 1980

Alle knoppen tegelijk

"Dit rapport laat zien dat je problemen - zoals klimaatverandering, armoede en de achteruitgang van biodiversiteit - op een integrale manier moet bekijken. Klimaatverandering drijft bijvoorbeeld een deel van de achteruitgang in soorten", vervolgt Turnhout.

Ze onderzoekt aan de Universiteit van Wageningen de relatie tussen voorlichting en milieubeleid. "Als we dit tij willen keren moeten we voorbij natuurbescherming kijken. We moeten kijken naar de economie, landbouw, visserij, houtkap en nog veel meer. We moeten aan alle knoppen tegelijk gaan draaien."

"Als je kijkt naar hoe economische systemen zijn georganiseerd, zie je dat er heel veel prikkels, subsidies en economische belangen de verkeerde kant op wijzen. Ze bevorderen onduurzaamheid."

Belangrijk moment

Aan het onderzoek hebben 145 auteurs uit 50 landen meegewerkt, onder wie vier Nederlanders. Het doel van Ipbes is om overheden beter te kunnen informeren voor maatregelen die de komende tien jaar genomen worden. Het rapport komt op een belangrijk moment: volgend jaar loopt een akkoord over biodiversiteit af dat in 2011 werd gesloten. Het nieuwe onderzoek zou als input kunnen dienen voor een nieuw akkoord.In 2016 kwam de organisatie ook al met een alarmerend rapport over de biodiversiteit. Ook toen kwam de organisatie met aanbevelingen voor de toekomst.

Het Wereld Natuur Fonds noemt het rapport verontrustend. "Dit is een ongekende wake up-call van wetenschappers: we verliezen natuur op een schaal en met een snelheid die we niet eerder hebben meegemaakt. Er worden meer plant- en diersoorten met uitsterven bedreigd dan ooit in de menselijke geschiedenis", zegt directeur Schuijt.

De organisatie roept op om snel tot een wereldwijd akkoord te komen over biodiversiteit, vergelijkbaar met het Klimaatakkoord van Parijs. In Nederland werd in december een deltaplan voor het herstel van biodiversiteit gepresenteerd. Daarbij moeten boeren een grote rol gaan spelen.

Hoogleraar Ingrid Visseren-Hamakers, een van de vier Nederlandse auteurs van het rapport, was te gast bij Nieuws & Co.

Waarom is elke soort van belang binnen een ecosysteem? Lees meer over biodiversiteit bij NPO Focus.