Rechters en officieren van justitie voelen zich onveilig: 'Bedreiging van rechtsstaat'

Van online bedreigingen en boze mensen in de rechtszaal, die schreeuwen of met dingen gooien, tot aan doodsbedreigingen aan huis. Tientallen rechters en officieren van justitie voelen zich onveiliger dan vijf jaar geleden. "Uit de enquête blijkt dat de helft van de rechters en officieren van justitie in de afgelopen vijf jaar te maken heeft gehad met bedreigingen", legt Romy van der Burgh van Investico uit.

"Daar schrik ik wel van", vertelt Marc Fierstra van de Nederlandse Vereniging voor de Rechtspraak. "In veiligheid werken voor de samenleving is niet meer vanzelfsprekend."

Op hun hoede

"Die bedreigingen komen niet per se uit de Ridouan Taghi-hoek", vervolgt Van der Burgh. "Een derde van de bedreigingen had betrekking op de georganiseerde misdaad. Het zijn ook zaken met complotdenkers, familie van verdachten of geweldszaken." Dat ziet ook Fierstra. "De zware criminaliteit springt het meest in het oog, dat zijn de heftige bedreigingen, maar we zien het in heel veel zaken. Zaken met een hoge emotionele component; personen- en familiezaken. Bij ontevreden procespartijen, wappies en ook bedreigingen van mensen die achter hun toetsenbord zitten en in hun veilige thuisomgeving van alles willen uiten."

Dergelijke bedreigingen kunnen grote impact hebben op het werk of privéleven. "Het heeft gevolgen voor de mensen zelf", weet Van der Burgh. "Ze gaan hun leven anders inrichten: zijn op hun hoede, rijden verschillende routes naar huis, schermen hun gegevens af of werken anoniem." Fierstra vult aan: "Rechters en officieren van justitie gaan zich afvragen of ze het werk nog wel wil doen. Niet alleen een officier wordt hier namelijk mee geconfronteerd, ook het thuisfront."

Grote impact

Dat ziet ook Van der Burgh: "Dat ze een andere afweging maken in het soort zaken dat ze oppakken en bijvoorbeeld zaken met een hoog risico als het Marengoproces niet willen doen vanuit veiligheidsoverwegingen. Dat ze vanwege hun gezin dat soort zaken niet willen oppakken." En ook dat sommige posities minder gewild zijn. "We spraken iemand van de afdeling ondermijning, waar een sollicitatie was uitgezet. Vroeger was dat een toppositie, die iedereen wilde hebben. Nu reageerde er niemand. Dat was een paar jaar geleden ondenkbaar en laat zien dat de impact groot is."

Want er is angst. "De moorden op Derk Wiersum en Peter R. de Vries hebben laten zien dat het gevoel van onveiligheid en dreiging voorstelbaar is geworden. Er is een kans dat het écht misgaat, omdat het ook al eerder écht mis is gegaan."

Volgens Fierstra is het van belang dat mensen erover blijven praten en moet er gezocht worden naar concrete maatregelen. Want: "Als er niets aan gedaan wordt, is dit op den duur een bedreiging van de rechtsstaat."