Kan je ook succesvol worden zonder beroemde ouders?
- Nieuws
- Kan je ook succesvol worden zonder beroemde ouders?
Met een goede achternaam kom je een heel eind. Kijk maar naar Hollywood, genoeg sterren van wie je je af kan vragen of ze het ook zo ver hadden geschopt zonder een beroemde papa of mama. Maar ook buiten de showbizz liegen de cijfers er niet om. Zo heb je met een vader als politicus, zelf zo’n 110x meer kans om politiek actief te worden. Hoe verhoudt dit zich tot het ideaal van een meritocratische samenleving? We zouden toch alles moeten kunnen bereiken door te manifesteren en hard te werken? Socioloog prof. dr. Thijs Bol onderzoekt de willekeur van succes, en ziet hoe we meer dan ooit geloven in maakbaarheid. Maar hoe gelijk is de kans op succes werkelijk? En wat is de invloed op de maatschappij als macht telkens wordt doorgegeven?
Video niet beschikbaar
Nepo-baby’s
De discussie over zogeheten ‘nepo-baby’s’ – kinderen van beroemde ouders die zelf ook succes bereiken in dezelfde industrie – legt een pijnlijke realiteit van kansenongelijkheid bloot. Socioloog Thijs Bol benadrukt dat het probleem niet is dat deze kinderen geen talent hebben, maar dat er veel anderen zijn met vergelijkbare talenten die niet dezelfde kansen krijgen. “Geen enkele nepo-baby zegt: als mijn ouders niet bekend waren geweest had ik niet in deze film gespeeld. Dat is te pijnlijk om toe te geven,” stelt Bol.
Oneerlijke verdeling van succes
Volgens Bol is het een patroon dat in vrijwel alle sectoren terugkomt. “Als je geboren wordt als kind van een arts, dan heb je een 25 keer grotere kans om ook arts te worden,” legt hij uit. Toch roept dit minder vaak maatschappelijke weerstand op. Bol wijst erop dat het succes van nepo-baby’s in de showbizz juist zo’n gevoelige snaar raakt omdat het duidelijk zichtbaar maakt hoe oneerlijk succes is verdeeld. “Dit conflicteert met het ideaal van een meritocratische samenleving en dit idee van maakbaarheid is de afgelopen decennia enorm gegroeid.”
Wantrouwen in instituties
Wat is de invloed op de maatschappij als macht telkens wordt doorgegeven? Mensen vragen zich, aldus Bol, steeds vaker af of belangrijke posities worden ingevuld door de juiste mensen – op basis van hun capaciteiten – of door hun connecties. Dit wantrouwen heeft gevolgen voor de legitimiteit van instituties. “Als schaarse posities steeds naar dezelfde groep mensen gaan, doet dat iets met de legitimiteit. Mensen vragen zich af: kan ik überhaupt de politiek in als ik niet bij Minerva heb gezeten?”.
Gelijke uitkomsten
Bol pleit voor concrete maatregelen om gelijke kansen te bevorderen. “Denk aan het vormgeven van sollicitatieprocedures of bepaalde kansen voor gelijkheid in het onderwijs.” Tegelijkertijd erkent hij dat willekeur altijd een rol zal blijven spelen. Daarom is het volgens Bol cruciaal om na te denken over de legitimiteit van de uitkomsten van ongelijkheid. “Verschillen in inkomen en status worden steeds groter, en dat is eigenlijk niet goed uit te leggen als uit onderzoek blijkt dat de geboorteloterij zo’n grote invloed heeft op hoe ver je het schopt.”
Gerelateerd
