SCP: driekwart van de Nederlanders denkt dat de polarisatie toeneemt

"Voor heel veel mensen lijkt het vanzelfsprekend dat de tegenstellingen groeien, dat de inhoudelijke onenigheid groeit", zegt SCP-onderzoeker Emily Miltenburg in het NOS Radio 1 Journaal. "Maar daar is eigenlijk niet zo veel wetenschappelijk bewijs voor. Uit veel onderzoek blijkt dat het wel meevalt, dat op veel thema’s we wat minder verschillen of dat het is gelijk gebleven. Dus we zijn het veel meer met elkaar eens dan we denken."

Polarisatie

"Polarisatie is dat de polen uit elkaar groeien, dat de uiterste uit elkaar groeien en dat het midden steeds kleiner wordt." Miltenburg zegt dat er nog steeds een zwijgende meerderheid is en die wordt ook niet kleiner. "Er komen gewoon altijd nieuwe vraagstukken op, waar dan weer debat over ontstaat. Maar het idee dat we in een verdeeld land leven, willen wij toch wel bijstellen."

Zorgen

Een ruime meerderheid maakt zich zorgen over polarisatie. Miltenburg snapt die zorgen wel. "Die zorgen zijn valide, maar wij wilden met hen in gesprek gaan. Waarom ervaren jullie dit zo sterk? Het valt allemaal eigenlijk best wel mee." Het SCP is in gesprek gegaan met Nederlanders over hun zorgen en wat blijkt? "Mensen hebben het niet zo zeer over de inhoud van de meningsverschillen, maar het gaat ze om hoe die meningsverschillen worden geuit. Die toon van het debat, dat is voor mensen de polarisatie."

"Het gaat om verslechterde omgangsvormen, een verharding, niet goed naar elkaar luisteren en het eigen gelijk. Dat is voor mensen polarisatie en dat zien ze gewoon heel erg terug, vooral in de politiek en media."

Politiek en Media

Miltenburg zegt dat ook dat de politiek en media een grote invloed hebben over hoe het publiek polarisatie ervaart. "Omdat het echt over die toon van het debat gaat. Mensen wijzen vaak in hun voorbeelden ook echt gericht naar politici in Den Haag. Dan zeggen ze: 'Ze spelen echt meer op de persoon, niet op de bal.' Ze zien de politiek en media als aanjagers en ze storen zich daar ook aan", legt ze uit. "In hun omgeving en persoonlijke leven speelt het minder of is het een stuk wisselender."

Mensen zien in mediaberichtgeving vaak twee uitersten. "Het lijkt alsof er dan maar twee kanten zijn, terwijl er ook een grote middengroep. Ze zien dat wel, maar ze hebben het idee dat alleen die twee uitersten aan het woord worden gelaten", zegt Miltenburg. "Nu is daar op zich niet zo zeer wat mis mee, dat proberen we ook niet te zeggen. We snappen dat bepaalde groepen gehoord willen worden, dus het is ook wel belangrijk om groepen aandacht te geven. Maar het is ook wel goed om te laten zien dat er een grote middengroep is die twijfels heeft, het nog niet weet."

Oplossingen

Het SCP heeft een aantal punten opgesteld voor de politiek en media. "Het zit heel erg in de toon van het debat, dus let op dat je niet een vijandige toon hanteert, maar echt over de inhoud gaat en niet op de persoon speelt. Dat is best wel belangrijk. Je kan best wel een discussie op het scherpst van de snede voeren, dat is ook belangrijk in de politieke arena. Maar doe dat echt op de inhoud, daar leren mensen ook het meeste van."

Het SCP waarschuwt ook om niet alles polarisatie te noemen. "Het is een beetje het nieuwe modewoord. Als je alles zo noemt, denken mensen ook dat we in een verdeeld land leven. Dat valt heel erg mee. Maar als mensen dat denken, kan dat zich ook gaan nestelen."