'Begrotingsoverschot moet naar lonen in zorg, onderwijs en politie'

Dat zijn een paar van de belangrijkste uitkomsten van een onderzoek dat opiniebureau Ipsos in opdracht van de NOS heeft uitgevoerd in aanloop naar Prinsjesdag.

Begrotingsoverschot

Meer dan de helft van de Nederlanders vindt dat het miljardenoverschot op de begroting besteed moet worden aan salarissen voor mensen in de publieke sector: 52 procent wil dat de inkomens van werknemers bij de politie, in de zorg en het onderwijs worden verhoogd met dat geld.

Ook het stimuleren van de woningbouw en meer politie op straat krijgen veel steun. Daarna komt pas het aflossen van de staatsschuld. Defensie, een luchthaven in zee en het bouwen van meer windmolens en wegen heeft de minste prioriteit. Het idee om geld te lenen om de economie te stimuleren krijgt niet veel steun: 29 procent is voor, 45 procent is tegen.

Gevraagd naar de meest urgente kwesties wordt de situatie in de gezondheidszorg het meest genoemd: bijna 60 procent noemt het als een van de drie belangrijkste onderwerpen waar het kabinet mee aan de slag moet, op afstand gevolgd door de ouderenzorg.

Opmerkelijk in dat verband is de opkomst van het thema woningmarkt. Werd dat vorig jaar genoemd door slechts 14 procent, nu zegt 27 procent het een belangrijke kwestie te vinden. Ook onderwijs en het klimaat zitten in de lift, vooral onder hoogopgeleiden. Ten opzichte van vorig jaar krijgen immigratie en integratie veel minder prioriteit, net als trouwens defensie.

Klimaat

De maatregelen die zijn aangekondigd in verband met het behalen van de klimaatdoelen van het Klimaatakkoord worden zeer wisselend ontvangen. Een flinke meerderheid van de Nederlanders is het eens met de extra CO2-belasting voor bedrijven. En ook de voorgenomen sluiting van kolencentrales en de verhoging van belasting op diesel krijgt ruime steun. Er is verdeeldheid over het plan om de belasting op aardgas te verhogen en over invoering van een vorm van rekeningrijden.

Bijna de helft van de Nederlanders vindt dat het met ons land de slechte kant op gaat; een groep die de afgelopen jaren gestaag groeide. Vooral ouderen en laagopgeleiden zijn pessimistisch. Een op de drie Nederlanders denkt juist dat het beter gaat; dit zijn vooral mensen die aangeven dat ze goed kunnen rondkomen van hun inkomsten.

Krappe voldoende

Het kabinet krijgt een 5,5 als rapportcijfer. Dat is weliswaar nog niet op het niveau van rond de Gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar (5,7), maar wel een flinke verbetering ten opzichte van de 4,9 die het kabinet in maart nog kreeg.

Het vertrouwen in de politiek, het kabinet en de premier is in vergelijking met vorig jaar gestegen. De grootste verschuiving zien we bij de premier. In 2018 kreeg Mark Rutte nog het vertrouwen van 37 procent van de kiezers. Dat is nu gestegen naar 48 procent.

Maar dat betekent niet dat Rutte zonder meer mag terugkeren als premier, als de VVD de volgende verkiezingen wint. Bijna de helft van de Nederlanders is daartegen, slechts een kwart vindt dat hij moet doorgaan. Alleen kiezers van D66 en (uiteraard) zijn eigen VVD vinden in meerderheid dat hij nog een keer premier mag worden.