De staat van het onderwijs: zorgelijk!
- Nieuws
- De staat van het onderwijs: zorgelijk!
Het onderwijs zit in een neerwaartse spiraal en dat gaat ook dit jaar niet veranderen. Dit blijkt uit de jaarlijkse meting van de onderwijsinspectie, 'De staat van het onderwijs', die op woensdag 10 mei wordt gepresenteerd. 2023 is het derde jaar op rij waarin de onderwijsinspectie vaststelt dat het niet goed gaat met de basisvaardigheden van leerlingen. Maar liefst 25% van de 15-jarigen kan niet goed lezen en schrijven, dat was tien jaar geleden nog 10%.
Grote verschillen tussen scholen
Een belangrijke oorzaak van dit probleem is het lerarentekort. Onlangs gooiden nog vijf schoolleiders in Amsterdam het bijltje erbij neer, omdat ze de roosters niet meer rondkrijgen. Geeske Pol, schoolleider van OBS Hannie Schaft en BS Willibrord in Zaandam begrijpt dit wel. Ook zij worstelt af en toe flink met de tekorten. Voorheen werkte Pol als adjunct-directeur op een school in het dorp Kudelstaart. Een school waar voornamelijk kinderen van ondernemers leskrijgen, met over het algemeen stabiele thuissituaties. Dat is heel anders dan in de wijk Rosmalen/Poelenburg. "Deze scholen staan in een wijk waar veel armoede en stress is. Dat zet extra druk op een leraar", aldus Pol. "Als leraar moet je behalve lesgeven ook begrijpen welk kind je voor je hebt zitten. Hoe hun hoofd al is gevuld met zorgen voordat ze überhaupt de school in komen en tot leren kunnen komen. Dat betekent ook dat wij naast basisvaardigheden aandacht hebben voor hoe het met de leerling gaat, wat de leerling nodig heeft en wat de ouders nodig hebben voordat je überhaupt tot leren komt."
De staat van de ouder
Geeske Pol heeft het onderwijs op haar scholen anders georganiseerd. Dit om te voorkomen dat leraren opbranden. Zo trekt ze kunst- en cultuurdocenten van buitenaf aan om de vaste docenten te ontlasten. Die kunnen zich dan volledig focussen op het bijbrengen van de basisvaardigheden. Dat de druk op het onderwijs hoog is, merkt ook de Stichting Ouders & Onderwijs. Zij presenteren op woensdag 10 mei een tegenrapport 'De staat van de ouder', waarin ouders is gevraagd naar hun mening over het onderwijs. "Ouders zijn kritisch over de kwaliteit van het onderwijs en soms ook over de samenwerking met scholen, met name in het voortgezet onderwijs", vertelt Lobke Vlaming, directeur van Stichting Ouders & Onderwijs. Vooral wanneer een kind niet voldoet aan het beeld van de gemiddelde leerling. "Wanneer een kind net bovengemiddeld of ondergemiddeld presteert, zie je het regelmatig vastlopen in het onderwijs. Er ligt zoveel druk op het regulier onderwijs; klassen zijn groot en leraren zijn schaars. Daardoor is er weinig ruimte is om wat extra’s te doen. Hierdoor zien wij dat veel scholen zeggen; sorry, wij kunnen daar ook niks mee, ga maar naar het speciaal onderwijs."
Thuiszitters
Op het speciaal onderwijs is niet voor iedereen plek, waardoor een grote groep kinderen tussen wal en schip dreigt te vallen. Zoals de achtjarige Muhammed Ali, die aanvankelijk speciaal onderwijs volgde voor spraakstoornissen. Toen zijn taalontwikkeling na een jaar toch op gang kwam, moest hij van de betreffende school af en kwam hij op wachtlijsten terecht. Vlaming vindt het een gotspe dat er in Nederland zo’n twintigduizend kinderen zijn die niet naar school gaan. De problemen worden dan snel groter, omdat de achterstanden toenemen. "Ik schrik er soms van hoeveel telefoontjes we krijgen over kinderen die prima leerbaar zijn, die eigenlijk gewoon naar school willen en kunnen, maar waar simpelweg geen plek voor is", vertelt Vlaming.
Maatwerk
Minister Dennis Wiersma wil nu de staat van het onderwijs verbeteren door de regie over de onderwijsgelden terug te pakken en meer inspecties uit te voeren. Zijn plannen om de vrijheid van schoolbesturen in te perken worden wisselend ontvangen. Het onderwijsboog Red het onderwijs is enthousiast, maar schoolleider Pol heeft zo haar bedenkingen. "Ik vind het goed dat er regie is, alleen is het altijd maatwerk wat je aan het leveren bent", vertelt Pol. "We moeten de balans vinden. Want mijn school heeft weer iets anders nodig dan de school in Kudelstaart. Maatwerk is van groot belang." Ondanks de druk op het onderwijs is Pol enthousiast over haar werk. "Het is een onwijs leuke baan, want je kan echt het verschil voor de kinderen en voor de ouders maken." Ook uit het tegenrapport De staat van de ouder blijkt waardering voor onderwijzers, vertelt Vlaming. "Wat er positief uitspringt, is hoe ouders tegen leraren aankijken, naast de samenwerking met de leraren die gewaardeerd wordt."
5 Dagen
5 Dagen: Jouw nieuws, jouw verhaal. Elke werkdag live van 20.00 tot 20.30 uur. De gele NPO Radio 1-bus staat elke week in een andere gemeente in het land.
Presentator in de bus is Jo van Egmond (op vrijdag Ajouad El Miloudi). Verslaggever ter plekke is Mirthe van der Drift.
Gerelateerd
