In Nederland lopen duizenden meisjes het risico om besneden te worden

'Het enige wat je doet is gillen'

De Somalische Istahil Abdulahi werd op zesjarige leeftijd meegenomen. Er werd haar voorgehouden dat ze op een uitstapje naar haar opa zou gaan. "Ze vertellen je niet wat ze gaan doen. Ik werd blij gemaakt met een mooie jurk. Zo word je eigenlijk meegelokt." Ze werd meegenomen naar een onbekend huis, waar een vrouw op haar zat te wachten. "Ik kan me herinneren dat er abrupt een einde aan mijn blijdschap kwam."

"Opeens word je opgepakt, op een kleedje gelegd. Je jurk gaat omhoog, je onderbroek naar beneden en je benen wijd open. Een vrouw trekt jouw benen naar zich toe, met een scheermes in haar hand. Het enige wat je doet is gillen."

Diepgeworteld

"Veel mensen denken dat vrouwenbesnijdenis een religieuze praktijk is", vertelt Annemarie Middelburg, gepromoveerd mensenrechtenjurist en expert op het gebied van VGV. "Maar vrouwenbesnijdenis is een traditionele praktijk en is dus niet gelinkt aan religie. Het gebeurt al meer dan 4000 jaar en is daarom ook echt heel diepgeworteld in de cultuur."

Verschillen

VGV komt voor in Afrika, maar ook in het Midden-Oosten en Azië. De leeftijd waarop een meisje besneden wordt, hoe vaak het voorkomt, en de reden waarom een meisje besneden wordt verschilt per cultuur en etniciteit.

"Sommige vrouwen worden besneden omdat men denkt dat je anders onrein bent, of omdat je anders geen man kan vinden. Vaak hangt de familie-eer ervan af." Ook zijn er verschillende typen besnijdenis, die variëren in ernst van de verminking.

Risico

Er wordt weinig over VGV gepraat, wat het signaleren van mogelijke risico’s lastig maakt. Hoewel dat juist van groot belang is, omdat er naar schatting 4200 meisjes in Nederland risico lopen om besneden te worden. "En dat is denk ik een onderschatting", zegt Middelburg.

"De meisjes lopen vooral risico tijdens de zomervakantie. Dan gaan kinderen op vakantie naar het land van herkomst en moeten ouders heel alert zijn dat meisjes niet besneden worden. Soms is het zo dat ouders het zelf ook niet willen, maar dat een familielid het meisje meeneemt en het alsnog gebeurt."

Zorg

Het probleem in Nederland is dan ook veel groter dan gedacht wordt. "Men vergeet dat ook in Nederland 41.000 vrouwen wonen die besneden zijn en dus ook zorg nodig hebben." Naast fysieke klachten en seksuele problemen spelen ook psychische gevolgen, zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS), een grote rol. "Daar is pas heel recent aandacht voor."

Vaak mist er bij zorgprofessionals een stukje kennis. "En soms is die kennis er wel, maar durven de professionals het niet bespreekbaar te maken."

Sleutelfiguren

"Er zijn inmiddels ontzettend veel sterke vrouwen en mannen die zich bezighouden in de strijd tegen besnijdenis", vertelt Middelburg. "Door het hierover te hebben, hebben zij ervoor gezorgd dat er plekken zijn waar vrouwen naartoe kunnen gaan."

Voor vragen over VGV kun je terecht bij FSAN, de Federatie van Somalische Associaties Nederland.