TikToks nieuwe privacyverklaring gaat vandaag in: 'De Chinese overheid kan nu makkelijker bij de gegevens'

"De Chinese overheid kan nu makkelijker bij de gegevens", zegt universitair hoofddocent burgerlijk recht en jurist Pieter Wolters in het NOS Radio 1 Journaal. "Zij kunnen TikTok dwingen dit af te staan en dat is in strijd met de regels met betrekking tot doorgifte naar derde landen zoals China."

App

Volgens TikTok is het nodig om de app leuk en veilig te houden. Bijvoorbeeld in het kader van veiligheid, onderzoek of contentmoderatie. Wolters begrijpt het standpunt van de app, maar die moderatie kan ook in Europa plaatsvinden. "Dan is er geen probleem", zegt hij. "De Algemene Verordening Gegevensbescherming gaat ervan uit dat in heel Europa een goed niveau van bescherming wordt geboden, overal gelden dezelfde regels. Daarom mogen persoonsgegevens binnen Europa min en of meer vrij worden verspreid binnen het bedrijf, terwijl landen buiten Europa niet altijd dezelfde bescherming bieden. China doet dat dus niet, omdat de inlichtingdiensten toegang kunnen krijgen."

Kinderen

Jongeren en kinderen maken veel gebruik van de app en zien de nieuwe privacyverklaring niet als gevaar. "Ik snap heel goed dat het voor veel kinderen en anderen een ver-van-mijn-bed-show is. Het is voor hen niet zo waarschijnlijk dat de Chinese overheid nou hun data nodig heeft voor wat dan ook, maar tegelijkertijd: zulke data kan wel degelijk worden gebruikt om effectiever te manipuleren en desinformatie of propaganda te verspreiden."

Daarom is het volgens Wolters niet per se een individueel probleem, maar een probleem van de maatschappij. "Wat jij leuk vindt, waar jij op aanslaat dat zijn gegevens die heel erg worden gebruikt om maar de leukste TikTokvideo’s te maken, maar je kan ze ook gebruiken voor slechte doeleinden zoals effectievere propaganda."

Privacywet

Wolters heeft samen met een aantal andere juristen geconcludeerd dat TikTok in strijd handelt met de privacywet. Dat kan nog gevolgen hebben. "Een schending van de privacywet kan in de eerste instantie leiden tot een boete of tot andere handhaving door toezichthoudende autoriteiten. Nu is het zo dat daarover in Europa en Amerika al onderzoek is geweest, dus het kan zo tot een boete leiden. Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom ze het nu doorvoeren. Waarschijnlijk hebben de medewerkers in China allang toegang, maar nu liegen ze er in ieder geval niet meer over hun privacyverklaring."

Maar het is ook nog mogelijk dat TikTok-gebruikers een rechtszaak tegen de app aanspannen en een schadevergoeding eisen. "Daar lopen er nu al verschillende van in Nederland, dus daar kan je je ook bij aansluiten."

De NOS heeft TikTok gistermiddag benaderd voor een reactie op de bevindingen van de juristen, het bedrijf heeft hier nog niet op gereageerd.