Gemeenten worstelen met diversiteitsbeleid: mag je positief discrimineren?

"We streven in Apeldoorn naar een inclusieve samenleving. Dat trekken we ook door richting de gemeente. We vinden dat de gemeente Apeldoorn qua personeelsbestand een afspiegeling moet zijn van de samenleving", zegt Detlev Cziesso, wethouder in Apeldoorn. Is er dan sprake van positieve discriminatie? "We selecteren op de beste papieren, we willen niet discrimineren. Het mag niet uitmaken waar je toe behoort."

Voorkeursbeleid

Toch schrijft de gemeente: "Wij vergroten onze inclusie en diversiteit door meer aandacht te hebben voor het aannemen van bijvoorbeeld mensen met een beperking, LHBTIQ+-personen en mensen met diverse culturele achtergronden." Is dat niet toch een voorkeursbeleid? Ja, zegt Hans Siebers, hoofddocent aan de universiteit van Tilburg. Hij doet onderzoek naar diversiteit in organisaties, waaronder gemeenten.

"Als het gaat om inclusief beleid wordt er vaak gekozen voor ofwel voorkeursbeleid, ofwel geschiktheid. Dat kan eigenlijk niet samen gaan. Bij voorkeur ga je expliciet selecteren op zaken die er eigenlijk niet toe zouden mogen doen, zoals geaardheid of afkomst. Omdat je daarmee denkt disbalans te kunnen rechttrekken." Selecteren op geschiktheid is volgens hem veel belangrijker. "Neem de persoon met de beste papieren aan, op basis van de criteria voor een functie."

Professionaliseren

Ook werkt het voeren van een voorkeursbeleid niet, zegt Siebers. "Bijna alle ervaringen met dat beleid in de Nederlandse publieke sector zijn negatief."

Maar wat moet een gemeente dan doen om toch ervoor te zorgen dat ze representatief wordt? "Kijk bijvoorbeeld naar de gemeente Eindhoven. Zij hebben dingen aangepast in professionalisering, als het gaat om werving en selectie en promotie en beoordeling", zegt hoofddocent Hans Siebers.

Haal 'enthousiast' uit vacaturetekst

Een concrete tip? "Haal bijvoorbeeld uit een functieomschrijving dat iemand ‘enthousiast’ moet zijn. Want stel: iemand komt op sollicitatiegesprek voor die functie met een hoofddoek, dan kan dat botsen. In Nederland wordt een hoofddoek, tot mijn grote spijt, nog steeds geassocieerd met onderdrukking. Dat staat dan haaks op elkaar."

Volgens hem is het belangrijk om altijd te blijven kijken naar de beste papieren voor die functie. "En als dat je primaire blik wordt, trekt het zich vanzelf recht. Dat is ook in Eindhoven gebeurd."