Deradicalisering in de gevangenis: geen exacte wetenschap

Waar komen deze vrouwen terecht?

"De afdeling is vergelijkbaar met een gevangenisafdeling zoals we die allemaal kennen. Het verschil met de reguliere regimes is dat de terroristenafdeling voor vrouwen kleinschaliger is. We bieden plaats aan maximaal tien vrouwen."

Hoe ziet het leven eruit op de terroristenafdeling?

"De vrouwen hebben een basisprogramma dat bestaat uit 26 uur per week activiteiten. Sport, recreatie, maar ook geestelijke verzorging en verblijven in de buitenlucht. En als zij daartoe geschikt worden geacht, dan wordt dat programma van 26 uur aangevuld met 10 uur arbeid. In vergelijking met reguliere regimes is het leven op de TA wel wat intensiever. Het deradicaliseringsproces vraagt om specialistische en intensieve interventies en activiteiten, dus de dames hebben wel een vol programma."

Wat doen jullie om deze vrouwen op andere gedachten te brengen?

"Dat is een ingewikkeld proces. Deradicaliseren betekent afstand nemen van het radicale gedachtengoed. Dat doen we door bijvoorbeeld spiegelgesprekken. Die kunnen bestaan uit het samen met een specialistisch opgeleide islamitisch geestelijk verzorger lezen van de Koranteksten. Veel van de gedetineerden op de TA hebben betrekkelijk weinig kennis van de feitelijke inhoud van de Koran. Op een bepaald moment in hun leven zijn ze bevattelijk geweest voor de denkbeelden en de ideologie van charismatische anderen. En door samen met een specialistische imam die teksten nou eens goed door te nemen en van binnen en van buiten daarop te reflecteren, kan hij of zij zijn gedachtegoed aanpassen."

Slaat dat aan?

"Ja, maar het is geen exacte wetenschap en het slaat niet altijd aan."

Waarom zetten jullie deze vrouwen bij elkaar in plaats van ze juist strikt te scheiden?

"In een eerder stadium zaten deze gedetineerden verspreid in de reguliere gevangenisregimes. En het bleek dat zij daar het radicale gedachtegoed verder verspreidden en anderen rekruteerden. Dat ongewenste effect heeft geleid tot het openen van de eerste terroristenafdeling in Vught, destijds. En nog altijd is dat het gangbare standpunt. Ja, het is soms ingewikkeld. Want ook op een TA doen gedetineerden soms hun best om anderen te rekruteren of om het gedachtegoed verder te verspreiden. Maar dat heeft de voorkeur boven het plaatsen van deze gedetineerden in reguliere regimes, waardoor gedetineerden die nog helemaal niet bekend zijn met radicale ideologieën daardoor geïnfecteerd raken."

Meer journalistiek speurwerk?

Argos is het onderzoeksjournalistieke programma van de VPRO en HUMAN. Je hoort Argos op Zaterdag van 14.00 tot 15.00 uur op NPO Radio 1. Terugluisteren kan via je favoriete podcastapp, of via de website van Argos. Volg Argos ook via Facebook, Twitter en LinkedIn.