Belasting op leidingwater: 'Huishoudens betalen, de industrie wordt ontzien'

Je zou denken: hoe meer water je gebruikt, hoe meer je betaalt. Maar dat blijkt niet zo te zijn, sterker nog: grootgebruikers betalen zelfs minder belasting. Hoe dat kan? Follow the Money en De Nieuws BV zochten het uit!

We betalen allemaal belasting over ons watergebruik. Naast de waterschapsbelasting en BTW betalen we ook de zogenoemde 'Belasting op Leidingwater', dat noemen we ook wel de BoL. BoL is een milieubelasting die in het leven is geroepen om ons te stimuleren minder water te gebruiken.

50.000 liter per persoon per jaar

Nederlanders verbruiken gemiddeld zo’n 50 kubieke meter water per persoon. Dat is 50.000 liter per jaar. Hoeveel je betaalt, is afhankelijk van hoeveel water je gebruikt en hoe je woont, dus dat is per persoon verschillend. Maar gemiddeld kan je zeggen dat een eenpersoonshuishouden iets minder dan 20 euro per jaar kwijt is aan die leidingwaterbelasting. Een huishouden van vier personen betaalt al snel 70-80 euro.

Het heffingsplafond

Je zou denken: hoe meer water je gebruikt, hoe meer je betaalt. Maar dit is niet helemaal het geval. Iedereen in Nederland betaalt deze belasting op leidingwater, BoL, tot een gebruik van 300m3 drinkwater. Dat heet het heffingsplafond. Als je dus bedenkt dat een Nederlander gemiddeld per jaar 50m3 water gebruikt, komt een gemiddeld huishouden dus never nooit niet boven die grens van 300m3 uit.

De grootgebruikers

Wie wel boven de 300m3 uitkomen zijn de grootgebruikers. En dat is met name de industrie. In het geval van Tata Steel bijvoorbeeld zo’n 30 miljoen kuub aan leidingwater per jaar. Maar: Tata Steel, met een gebruik van 30 miljoen m3, betaalt dus maar leidingwaterbelasting tot 300m3.

"Het is dus best wel scheef"

Het is dus best wel scheef: wij moeten allemaal korter douchen, maar grote bedrijven en industrie betalen geen belasting over al die miljoenen liters leidingwater. Waarom hoeven zij geen leidingwaterbelasting te betalen over al het drinkwater dat zij gebruiken?!

"Dat is niet eerlijk", zegt Cem Laçin, Tweede Kamerlid voor de SP: "Kosten voor huishoudens zijn gestegen op heel veel fronten: de huur, de energiebelasting, het drinkwater. Het beleid van de VVD is erop gericht dat bedrijven weinig lasten hebben. Huishoudens worden niet ontzien. Dit besluit rondom drinkwaterbelasting is hier een goed voorbeeld van."

Ook GroenLinks is kritisch. "Er zitten veel gifstoffen, bestrijdingsmiddelen en medicijnen in het water", zegt Tweede Kamerlid Laura Bromet. "Dat is duur om te reinigen en wordt alleen maar duurder. Iedereen moet daaraan meebetalen, ook de industrie. Het principe is: de vervuiler betaalt."

Iedereen moet zijn steentje bijdragen

Moeten die grootgebruikers dan ook niet gestimuleerd worden om zuiniger te worden met water? Wel als iedereen zijn steentje bij moet dragen. Dat vond de Tweede Kamer in 2013 ook. Daarom besloten ze, naast het verdubbelen van de leidingwaterbelasting, dat ook het heffingsplafond van 300m3 moest komen te vervallen. En daarmee dus ook grootgebruikers leidingwaterbelasting te laten betalen over al het water dat ze gebruiken. Op die manier wordt het dus eerlijk verdeeld: als je veel water gebruikt, betaal je daar ook belasting over.

Het onderzoek

Uit ons onderzoek bleek dat het besluit om de bedrijven meer belasting te laten betalen, werd ingetrokken. Als de Tweede Kamer zo’n besluit neemt, moet onderzocht worden hoe dat in de praktijk toegepast wordt. Dus er werd bij bedrijven en belangenorganisaties ‘geïnventariseerd’ hoe dit besluit toegepast moest worden.

Uiteindelijk werd de beslissing van de Kamer om de leidingwaterbelasting voor de grootgebruikers ook op te hogen teruggedraaid. In een brief (juni 2014) legt toenmalig Staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes uit waarom. In die brief stond dat als grootgebruikers die BoL-belasting moesten betalen over hun hele drinkwatergebruik, dat zou leiden tot 'het afhaken van grootverbruikers’, tot ‘negatieve milieueffecten’, en het zou ‘te complex’ zijn om deze belasting door te voeren. Oftewel: het hele plan om iedereen evenveel te laten betalen, werd van tafel geveegd.

Kritisch

Bromet (GL) is kritisch op deze argumentatie: “Ik begrijp niks van die argumentatie van Wiebes. Als het gaat om het beschermen van het milieu zou het heel goed zijn als er minder leidingwater gebruikt wordt. We moeten niet voor elk wissewasje nieuwe belasting gaan invoeren, maar dit gaat om het weghalen van een heffingsplafond."

Navraag

Voor het onderzoek is navraag gedaan bij ondernemersorganisatie VNO-NCW en VEMW, belangenbehartiger voor de zakelijke energie- en watergebruikers. Deze organisaties vinden het nog steeds goed dat de belasting op leidingwater niet verhoogd wordt en staan achter de argumentatie van Wiebes. Zij zeggen dat veel bedrijven al bezig zijn met minder water gebruiken en innovatieve ideeën bedenken om duurzamer om te gaan met hun watergebruik. Het komt er eigenlijk op neer dat bedrijven zelf prima in staat zijn hun watergebruik zelfstandig te verduurzamen. Een belasting zou juist averechts werken.

"Het knaagt"

Bromet (GL) snapt het wel, maar is het er toch mee oneens: “Ik heb nog nooit een bedrijf gehoord dat zegt: hoera, ik moet extra belasting betalen. Dus ik snap heel goed dat zij dat niet willen. Maar dit vermindert het draagvlak voor zo'n belasting. Als je weet dat het grote bedrijfsleven niks hoeft te betalen en jij moet dat wel betalen. Het knaagt."

Debat over Water

Maandag is er in de Kamer een debat over Water. Dan staat deze kwestie ook op de agenda. SP en Groenlinks stellen hier vragen over. "Ik ga Cora Nieuwenhuizen wel oproepen om hier opnieuw naar te kijken. Of het bedrijfsleven toch ook moet betalen”, aldus Bromet (GL).

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.