'Betere samenwerking tussen ggz en politie vermindert aantal doodgeschoten mensen'

Begin dit jaar kwamen onderzoekers van Bureau Beke met een rapport, waarbij vijftig geweldsincidenten tussen 2015 en 2020 werden geanalyseerd, waarbij agenten betrokken waren. 42 van de 50 slachtoffers werden door de onderzoekers in verband gebracht met verward gedrag.

Te weinig gebruik gemaakt van kennis ggz-specialisten

Politiemensen op straat weten niet altijd goed hoe ze moeten omgaan met mensen die verward gedrag vertonen, zeggen Zoeteman en Prinsen. Van de kennis die ggz-specialisten hebben, wordt te weinig gebruik gemaakt. ,,Als iemand met een mes op je af loopt, moet je als agent meteen ingrijpen”, aldus Zoeteman. ,,Maar er zijn ook voorbeelden waar er meer tijd is, en de politie geen contact opneemt met de ggz.” Prinsen: ,,Er zijn grote lokale verschillen, en dus ook regio’s waar de samenwerking gewoon goed is. Maar goede samenwerking met de ggz zit niet standaard ingebouwd in het systeem bij de politie. En ik heb bij de politie regelmatig weinig bereidheid gevonden om na te denken over hoe ze zelf georganiseerd zijn.”

Er zijn in het land wel initiatieven waarbij ggz en politie intensief samenwerken, maar dat gebeurt volgens de psychiaters nog te weinig. De opleiding van straatagenten zorgt er volgens Elnathan Prinsen voor dat zij niet voldoende zijn toegerust om in complexe situaties, met mensen die verward gedrag vertonen, goed te reageren. ,,In de zorg kun je opschalen: als een verzorgende er niet uitkomt, wordt een verpleegkundige gebeld en daarna een dokter. Dat zou binnen de politie ook moeten kunnen: dat wanneer agenten op straat in een complexe situatie terechtkomen met iemand die verward gedrag vertoont, ze mensen kunnen bellen die daarin beter geschoold zijn dan zij. Mensen die van een afstand mee kunnen denken om escalatie te voorkomen. Dat komt alle betrokkenen ten goede.”

Betere samenwerking leidt tot minder slachtoffers politiegeweld

Een betere samenwerking met ggz-specialisten zou er volgens de deskundigen toe kunnen leiden dat er minder mensen slachtoffer worden van politiegeweld. ,,Wat je nu ziet is dat veel interactie met agenten toch een soort escalerend effect heeft”, vindt Jeroen Zoeteman.

En als het dan misgaat, dan zou de evaluatie opener en beter moeten, zeggen de ggz-specialisten. Ze vinden dat er pas echt geleerd kan worden als bij die evaluatie ook experts uit de ggz betrokken zijn. Elnathan Prinsen: ,,De politie kent een gesloten en hiërarchisch systeem. Ik denk dat het echt tijd is dat ze anderen betrekken in de evaluatie van fatale incidenten. We moeten dit met zijn allen doen.”

De korpsleiding van de politie zegt in een reactie dat zij de afgelopen jaren hebben ingezet op verbeterde samenwerking en dat zij blij zijn met de behaalde resultaten tot nu toe. Zo worden, als dat mogelijk is, mensen met verward gedrag niet meer in een politieauto vervoerd, maar in een ambulance en kunnen ze bij een beoordelingslocatie van de ggz terecht. De politie is van mening dat de samenwerking in acute situaties verbeterd kan worden en zegt in die gevallen te hopen op snellere medewerking van de ggz op straat.