7 vragen over wat de renteverhoging voor jou betekent

Waarom gaat het nu ineens over renteverhoging?

Voor het eerst in tien jaar lijkt de ECB de rente te gaan verhogen. Die is nu nog negatief, maar daar komt eind september verandering in, schrijft voorzitter Christine Lagarde in een blog. De maatregel is bedoeld om de torenhoge inflatie tegen te gaan.

Waarom gaat dit inflatie tegen?

Even en stapje terug: waarom rem je met renteverhoging inflatie af? Mujagic legt het uit. “Aan de ene kant: als je de rente verhoogt, zijn er altijd mensen die zeggen ‘tegen deze rentes vind ik het interessant om beetje te gaan sparen. En elke euro die je spaart, geef je niet uit, dus daarmee rem je die stijging van de vraag naar van alles en nog wat.”

Er is ook nog een andere kant: “Er zijn ook mensen die bij hele lage rentes zeggen ‘ik ga geld lenen om te gaan shoppen.’ Als je de rente verhoogt, neemt de kans toe dat die groep zegt: het wordt me te duur. Die twee factoren spannen samen en zorgen ervoor de vraag naar goederen minder snel stijgt, en dan gaat de inflatie ook omlaag.”

Waarom komt de ECB hier nu mee?

Inflatie is al een tijdje hoog. En al die tijd zei de ECB: het is tijdelijk. Daar komen ze dus nu toch op terug. Waarom? “Het is toch niet zo tijdelijk als we gedacht hadden”, zegt Marieke Blom, hoofdeconoom bij de ING. De energieprijzen blijken toch hoger geworden dan gedacht, verklaart ze. En daar komt misschien nog een olie- of gasboycot bij.

“En daarnaast zien ze de stijgende prijzen verbreden”, zegt Blom. De hoger wordende energieprijs blijkt ook te worden doorgerekend in de kosten voor andere grondstoffen, legt ze uit. De ECB wil voorkomen dat de lonen ‘te snel mee gaan bewegen’ met de inflatie, zodat je een ‘zelfversterkende spiraal’ zal krijgen.

Inflatiedeskundige Mujagic vindt de voorgenomen verhoging goed voor het vertrouwen. “Het is een duidelijk signaal: als de inflatie te hoog wordt, grijpen wij in. Dat geeft een gevoel van geruststelling. En dat is vervolgens het fundament waarop onze economie kan groeien. Vertrouwen is het cruciale woord.”

Hadden we geen vertrouwen meer in de economie?

Daar ontbrak het volgens hem afgelopen tijd wel aan. Iedereen leek z’n spaargeld bij zich te houden in coronatijd, terwijl rentes zo laag waren. “Het is een van de meest opmerkelijke ontwikkelingen van de afgelopen jaren. Het klinkt contra-intuïtief. Ik denk dat dat ontzettend veel te maken heeft met onzekerheid, angst van mensen: waar gaat dit naar toe? Iedereen voelt wel aan: een lage rente is onnatuurlijk.”

Wat betekent de verhoging in de praktijk?

De stijgende rente zorgt ervoor dat de economie ‘een beetje remt’, zegt econoom Blom. Bedrijven zullen minder investeren, burgers zullen minder geld over hebben voor andere dingen als de hypotheekrente stijgt én de overheid zal meer kwijt zijn aan investeringen.

Wat merken huizenbezitters?

Laten we even inzoomen op de laatste twee ontwikkelingen? Wat betekent het voor huizenbezitters? “Daar krijgen wij als hypotheekadviseurs ook nog niet echt vinger achter”, zegt hypotheekadviseur Bernhard Kooy. “De geldverstrekker bepaalt uiteindelijk zelf voor welk prijs die z’n geld in de markt zet.”

Hij merkt wel op dat, hoewel de hypotheekrente ‘zo’n beetje verdubbeld’ is, je moet kijken naar de lange termijn. En dan is de rente nog steeds ‘relatief laag’.

Moeten we niet juist investeren in groene energie?

En wat betekent het voor de investeringen van de overheid in duurzaamheid? Jan Schrijver, bestuurskundige en lid van de Spraakmakers-community, is bang dat die op de tocht staan. En dat terwijl je nu ‘zo snel mogelijk enorm moet gaan investeren’ in de energietransitie. Want de stijgende energieprijzen is volgens hem het werkelijke probleem van de inflatie, niet een te hoge vraag.

Econoom Blom maakt zich niet zo’n zorgen over de investeringen. “In principe heeft het kabinet wel beloofd dat op het moment dat de rentekosten stijgen, ze wel naar middelen gaan zoeken.”