Deze criminoloog vecht tegen illegale houtkap in het Amazonewoud

Vuur met vuur bestrijden, dat werkt niet. Maar met camera’s dan? Volgens Tim Boekhout van Solinge kunnen die een sleutelrol spelen in het temmen van de houtkap in het Amazone-woud.

Hij rust de lokale bevolking uit met de nieuwste technische snufjes. Met GPS-camera’s kunnen de stammen het bos monitoren en illegale brandstichting onmiddellijk doorgeven aan justitie. "Als je de Amazone wil beschermen, met je samenwerken met de lokale bevolking."

Tim is opgeleid als criminoloog. Daardoor heeft hij een haarscherp beeld op de georganiseerde misdaad die hieronder broeit. Als "groene criminoloog" adviseert hij de Braziliaanse overheid, maar gaat hij dus ook het veld in, op jacht naar illegale ontbossers.

Waarom?

Bosbranden zijn tot op zekere hoogte natuurlijk. Maar de branden die de afgelopen zomer woedden zijn niet alleen het resultaat van droogte en hoge temperaturen.

Ook illegale ontbossing speelt een enorme rol in het ontstaan van die branden. Boeren branden het bos "schoon" om zo vruchtbare grond vrij te maken. Vers platgebrande bosgrond is namelijk ideaal voor veeteelt en landbouw.

Daarbij gaat vaak veel natuurlijk erfgoed verloren. Zo zag Tim hoe een boom van vijfhonderd jaar oud geveld werd. "Ik vind het wel pijnlijk als je een boom van drie, vier meter ziet liggen op zo’n vrachtwagen, bomen van meer dan vijfhonderd jaar, echte woudreuzen." Soms wonen er wel duizend soorten insecten in één zo'n boom.

Commercialisering Amazone

Brazilië bevat het grootste deel van de Amazone. De nieuwe president Jair Bolsonaro is allesbehalve strijdvaardig bij het doven van de branden. Zo zei hij dat de lokale bevolking teveel van de bosgrond bezit.

Hij ziet de Amazone het liefst gecommercialiseerd, en moedigt ontbossing, bebouwing en illegale houtkap stiekem aan. Vermoedelijk speelt zijn beleid een rol in de dramatische groei van de bosbranden in het Amazone-gebied.

Gevaar voor eigen leven

Opkomen tegen een malafide regering en georganiseerde misdaad is niet zonder risico. Stamhoofd Odair 'Dadá' Borari uit het Maró-gebied van de lage Amazone weet daar alles van. Boekhout van Solinge werkt nauw met hem samen om de illegale kap tegen te gaan. Maar Dadá heeft het geweten: hij overleefde meerdere aanslagen op zijn leven.

Ook andere mensen met wie Boekhout van Solinge werkte zijn meerdere keren bedreigd. Zelfs het fotograferen van criminele activiteit is levensgevaarlijk. "Tijdens vergadering in inheemse dorpen kwamen ze soms aanrijden met fourwheeldrives. Ze dragen geen vuurwapens, maar waarschijnlijk liggen die wel in de auto. Ik ben blij als ik met anderen ben."

Maar Tim is onverschrokken. De Amazone laat hem niet los. "Ik ben gewoon een beetje verliefd geworden, ik vind het zo mooi." Voor de toekomst wil hij met zijn stichting Forest Forces de camera’s in nog meer handen van bewoners krijgen, en zo samen met de lokale bevolking het geliefde bos te beschermen.

Corrigendum: In een eerdere versie van dit artikel stond dat de Amazone goed was voor zo'n veertig procent van de zuurstof op aarde. Dat klopt niet: bossen produceren alleen zuurstof als ze groeien. De Amazone krimpt juist. Dat neemt natuurlijk niet weg dat het verbranden van hectares aan bos effecten heeft op de zuurstofhuishouding van de aarde: alle planten op aarde nemen een kwart van de CO2 op die wordt uitgestoten. Daarbij komt er veel CO2 vrij door de verbranding van bomen, waar CO2 in opgeslagen is.

Focus

Je hoort Focus iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur op NPO Radio 1. En wanneer je maar wilt in de podcasts Focus Wetenschap en Lezen in het Donker