We willen allemaal minder regels, maar hoe krijgen we dat voor elkaar?

Simpele regels worden complex

Volgens Jansen is een van de kernproblemen dat regels vaak simpel lijken, maar in de praktijk toch erg complex zijn. Hij haalt artikel 1 van de Grondwet aan als voorbeeld: "Iedereen wordt in Nederland gelijk behandeld. Dat lijkt een prachtige regel, maar er zijn zoveel nuances toegevoegd, zoals leeftijd, politieke voorkeur en afkomst, waardoor de regel ingewikkeld wordt." Regels neigen om zichzelf steeds verder te verfijnen, wat in de praktijk vaak leidt tot verwarring.

Becker vult aan met een concreet voorbeeld uit de zorgsector: "Er bestaat een regel dat een verzorgster geen koffiekopje op het aanrecht mag zetten, omdat dat geen verzorgingstaak is. Het resultaat? De patiënt zet het kopje zelf weg, met het risico dat hij of zij valt." Dit soort regels zijn ontstaan met de beste bedoelingen, maar kunnen uiteindelijk meer kwaad dan goed doen.

Oplossing

De vraag of er überhaupt minder regels kunnen komen, is er één die al jaren gesteld wordt. Jansen ziet een groot deel van het probleem bij de overheid: "We verwachten veel van de overheid, namelijk dat zij elk probleem oplost door regels te maken. Dat is niet altijd realistisch." Volgens hem is het belangrijk dat de overheid niet direct reageert op elk incident door nieuwe regels op te tuigen: "Op basis van incidenten hele stelsels overhoop trekken - dat is zelden een goede oplossing."

Becker vertelt dat de samenleving ook een rol speelt: "Er zit ook iets tragisch in. We bedenken regels met goede redenen, maar we bouwen een systeem op dat sommige zaken onmogelijk maakt." Zo zijn er vrijwilligersorganisaties die bijvoorbeeld moeilijker evenementen kunnen organiseren door de vele eisen die aan veiligheid en gezondheid worden gesteld: "Als mensen onwel worden tijdens een wandeltocht, moet je voor een EHBO-post zorgen. Kun je dat niet regelen, dan gaat de tocht niet door."

Regels weghalen = meer vrijheid?

Een samenleving zonder regels klinkt misschien aantrekkelijk, maar is dat wel haalbaar? Becker noemt een interessant voorbeeld van het Pontplein achter het Centraal Station in Amsterdam, waar alle verkeerslichten en zebrapaden zijn weggehaald. "Het verkeer regelt zich daar eigenlijk prima zelf," zegt hij. "Als je regels wegneemt, kan dat bepaalde vrijheid en energie bij mensen losmaken." Echter, hij benadrukt ook dat we moeten accepteren dat het afschaffen van regels soms mis kan gaan: "Je moet dan wel accepteren dat er ook een keer iets misgaat."

Duidelijke communicatie

Tot slot wijzen Becker en Jansen op het belang van duidelijke communicatie over de redenen achter regels. Jansen stelt: "Politiek Den Haag zou wat terughoudender moeten zijn in hun dadendrang. Niet meteen roepen dat straffen omhoog moeten of dat er een nieuwe crisiswet moet komen." Becker benadrukt dat politici eerlijker moeten zijn over de noodzaak van bepaalde regels: "Als een politicus zegt 'het moet van Brussel', krijg je de handen niet op elkaar. Maar als je uitlegt wat de reden is áchter de regels, dan wordt het draagvlak groter."