Zebrapaden weghalen vanwege 'schijnveiligheid'? 'Geeft vrij baan voor verkeerd gedrag'

De Voetgangersvereniging Nederland maakt zich al langer zorgen over de veiligheid van voetgangers en ziet met name het gedrag rond het zebrapad verslechteren. Dit speelt natuurlijk vooral in de steden, maar ook in kleinere gemeenten nemen de risico's voor voetgangers toe. En gezien de snelheidsverschillen die met de komst van vooral elektrische fietsen optreden, is dat misschien een terechte zorg. Maar waarom stoppen automobilisten en, veel vaker nog, fietsers niet altijd bij zebrapaden?

Verkeers- of verkeerde maatregel

"Het is een onnatuurlijke manoeuvre voor fietsers om stil te gaan staan", zegt Rico Andriesse, adviseur mobiliteit en ruimte. "Ze gaan toch vaak even ertussendoor of schieten langs voetgangers." Patty Muller, oprichter Voetgangersvereniging Nederland, vertelt dat het niet lastig is om een gevaarlijke situatie te vinden bij een zebrapad in Amsterdam, al krijgt zij vanuit het hele land berichten dat er mensen zich onveilig voelen op het zebrapad. Het valt haar op dat fietsers, voornamelijk e-bikes en bakfietsen, een langere remweg hebben of gewoon geen zin lijken te hebben om te stoppen.

Muller vertelt dat ze verschillende gemeentes zebrapaden weg ziet halen, omdat deze schijnveiligheid zouden veroorzaken. "Je gaat toch ook geen gevangenissen weghalen omdat daders toch wel weer toe zullen slaan? Dat is vrij baan geven voor verkeerd gedrag. Sommige mensen weten niet meer hoe ze naar de overkant moeten komen."

'In de ogen kijken'

Dane, conservator van het Onderwijsmuseum, vertelt dat het in het verkeer vroeger niet beter was. "Het begon al in de jaren 20, bij het begin van het gemobiliseerde verkeer." Het zebrapad zelf bestaat sinds 1961. Daar werd destijds een campagne voor opgericht, die luidde: "De beschermde oversteekplaatsen. Waarbij voetganger voorrang heeft, maar niet de koning is. Het is een kwestie van geven en nemen, terwijl contact wordt gemaakt met medeweggebruikers."

En in dat contact leggen met andere weggebruikers zit nou precies hét probleem, volgens Community-lid René van Gellekom. "Het is niet alleen de fietser of bestuurder, maar ook de alertheid van voetgangers. Zorg dat je mensen met wie je te maken hebt even in de ogen kijkt. Dat zorgt voor een goede doorstroming."

Gedragsverandering

De conservator vertelt dat er sinds de jaren 50 en 60 in het primaire onderwijs al veel aandacht is voor verkeersveiligheid. "Naar mijn mening moet het meer aan bod komen in het middelbaar onderwijs", zegt Dane. "Dat is juist de periode dat kinderen wat losser omgaan met regels."

Vanuit luisteraars komt veelal het geluid dat er beter op de overtredingen bij zebrapaden gehandhaafd en beboet dient te worden. Een boete voor overtreding kost fietsers 180 euro en automobilisten wel 400 euro. "Maar dan moet er ook de juiste capaciteit aan agenten beschikbaar zijn", zegt luisteraar Marieke.

Voetgangersvereniging-oprichter Muller komt met het idee om fietsers eerder te alarmeren voor een zebrapad door wegversmallingen en drempels. Volgens mobiel en ruimte-adviseur Andriesse zou een campagne, net als die uit de jaren 60, nog helemaal geen slecht idee zijn. "Al dient die dan wel wat afgestoft te worden."