Politiek econoom: 'Verkeersboetes zijn veel te hoog'

Het verkeersboetebeleid in Nederland is ontspoord, schrijft Merel van Rooy in haar nieuwe boek De Boetefabriek, dat dinsdag uitkomt. Het is zo streng geworden, dat er zelfs mensen voor in de gevangenis zijn beland.

"We zijn in de situatie beland dat de overheid een financieel belang heeft om zoveel en zo zwaar mogelijke boetes op te leggen", zegt Van Rooy. "Dat is tricky en daarom moeten de boetes omlaag. Je kunt niet zomaar een straf opleggen die buiten proportie is."

Wanbetalers

Het was nooit de bedoeling dat verkeersboetes zo hoog zouden zijn, zegt de econome. Daarin trekt ze een parallel met de toeslagenaffaire. "Het verkeersboetebeleid ontstond doordat er veel mis ging bij de verwerking van boetes. Het was vooral bedoeld om notoire wanbetalers aan te pakken.

Dat werd opgelost in de nieuwe wet. "Daarbij was de belangrijkste voorwaarde dat boetes laag moesten zijn. Mensen moesten het sowieso kunnen betalen." Maar het maximum boetebedrag werd al snel hoger en hoger: "Eigenlijk is het verhogen nooit gestopt."

In de gevangenis

Steeds meer mensen konden hun boetes uiteindelijk niet meer betalen, aldus van Rooy. "Als je eenmaal het incassotraject in ging, ging dat als een waterval."

Dat leidde ertoe dat er zelfs mensen in de gevangenis belandden vanwege boetes, soms zelfs zonder ogenschijnlijk goede reden: "Als je er geen geld voor had, kwam je er niet onderuit. En als je dan de gevangenis uitkwam, moest je nog steeds betalen."

Opgesloten

"Veel mensen hebben onterecht vastgezeten", zegt Van Rooy. "Dat vastzetten gebeurt nu niet meer, maar nog steeds zijn er gewoon disproportionele straffen op relatief kleine fouten."

Ze kon niet achterhalen hoeveel mensen dit precies zijn overkomen. "Het ministerie van Justitie weet precies welke flitspaal hoe vaak flitst en hoeveel ze innen, maar ze weten niet hoeveel mensen ze opsluiten voor het niet betalen van verkeersboetes."

30 procent

Een paar maanden geleden koos minister van Justitie Dilan Yeşilgöz er nog voor om de boetes te verhogen. "De financiële prikkel is nog steeds dominant in het verkeersboetebeleid", zegt Van Rooy.

Boetes zouden met 30 procent omlaag moeten, vindt Van Rooy. Niet alleen zij vindt dat, maar ook het Openbaar Ministerie vindt dat. Ook de Raad van State oordeelde nog niet zo lang geleden dat gaten in de begroting geen reden mogen zijn om boetes te verhogen. "Maar wat me zorgen baart, is dat daar niet naar geluisterd wordt."