Nederland niet tolerant: 'Racisme is overal'

Premier Rutte sprak zich uit over racisme in Nederland. Wat opviel volgens Natasja Gibbs, journalist voor het Caribisch Netwerk, is dat Rutte sprak over 'een gevoel van racisme'. "Dat vond ik vrij zwak. Ik miste de concrete bewoordingen en de erkenning. Aan de andere kant is het een begin, maar als het hierbij blijft, ben ik wel bang dat het een soort cosmetische geste is naar de samenleving en wat er op dit moment gebeurt."

Racisme op de agenda

Volgens Sofyan Mbarki, fractievoorzitter van de PvdA in Amsterdam, moet het thema racisme op de agenda worden gezet. Rutte zei echter in de persconferentie 3 juni dat hij denkt dat een actieplan niet zal werken. "Maar wat er gebeurd is rondom de belastingdienst en de toeslagenaffaire vind ik wel heel concreet", zegt Mbarki. "Discriminatie is er en dat heeft premier Rutte nu bevestigd."

"Het zijn mooie woorden, maar de toekomst moet meer uitwijzen", zegt Gibbs. Volgens Halleh Ghorashi, hoogleraar diversiteit en integratie aan de VU in Amsterdam, waren de woorden van Rutte, "voor het eerst een mooi begin. De erkenning dat er racisme is, is een belangrijke eerste stap."

Institutioneel racisme

"Maar als je het over gevoel hebt, dan erken je niet dat we met een systeem te maken hebben dat wij in de literatuur institutioneel racisme noemen. Dat het gaat om structuren van uitsluiting die niet altijd bewust plaatsvinden maar ook onbewust zijn. Die beide lagen zijn heel belangrijk als je wilt begrijpen wat racisme is", zegt Ghorashi.

Wat Ghorashi probeert te laten zien in haar werk, is dat racisme een taboe is in Nederland: "Waarom willen we het niet over racisme hebben? Want, racisme is overal. In alle landen hebben we met racisme te maken. Maar Nederland, juist vanwege het zelfbeeld dat wij zo tolerant en open zijn, is eigenlijk absoluut in ontkenning dat er racisme is."

Goede bedoelingen

Volgens Ghorashi ontstaan er daardoor twee stromingen die naast elkaar bestaan: "Aan de ene kant het gevoel van mensen die dagelijks met processen van uitsluiting te maken krijgen, op basis van het 'anders zijn'. Die processen van uitsluiting zijn in Nederland keihard aanwezig. Maar, er is een andere kant van het verhaal, waarin mensen zeggen: 'dat is niet racisme, want ik heb goede bedoelingen'. Nee, institutioneel racisme kan ook met goede bedoelingen tot stand komen."

"Racisme is wanneer je negatieve beelden hebt over bepaalde groepen, dat die minder zijn." Daarin maakt Ghorashi het onderscheid tussen expliciete vormen van racisme, waarin iemand zegt 'ik wil jou niet naast mij hebben, ga weg', en een subtiele vorm van racisme.

In de subtiele vorm zit iemand in een situatie die Ghorashi omschrijft als "ik heb de beste bedoelingen, maar ik moet wel aan mijn groep denken in de organisatie en ik ga je niet aannemen". Dat wordt niet hardop gezegd, maar daar wordt naar gehandeld. Oftewel, een individu wordt hierin beoordeeld op basis van de achtergrond, niet op basis van wat hij of zij te bieden heeft.

Kwalijk denksysteem in journalistiek

Volgens Gibbs handelen veel journalisten ook vanuit een "kwalijk denksysteem". Volgens haar is er te weinig oog voor diversiteit, bijvoorbeeld als het gaat om berichtgeving van de Caribische eilanden die horen bij ons koninkrijk. Vaak vragen Nederlandse media dan naar correspondenten en niet naar journalisten met expertise die bijvoorbeeld werken voor het Caribisch Netwerk, "omdat ze die niet professioneel of onafhankelijk genoeg zouden zijn."

"De tijd van dialoog hebben we nu al een tijdje", zegt Gibbs. "Het is tijd om concrete afspraken te maken en eisen te stellen. We kunnen niet meer accepteren dat er redacteuren, eindredacteuren, hoofdredacteuren zijn die het niet noodzakelijk vinden om een inclusieve redactie te hebben. Die zeggen dat ze ook een journalistiek item kunnen produceren zonder de mensen uit de samenleving daarbij te betrekken, die daarover gaan."

Gibbs: "Ik denk dat we dat niet meer mogen en moeten accepteren, dus ik ben eigenlijk veel verder dan een fijn gesprek, we moeten ook op de besluitposities gaan zitten en we moeten mensen door laten stromen. Time's up."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.