Joodse onderduikster: 'Ik vraag me af of we ooit echt bevrijd zijn'

De Joodse Truus Stern overleefde de Tweede Wereldoorlog door op maar liefst dertien adressen onder te duiken. Haar moeder keerde uiteindelijk terug uit het concentratiekamp, zwaar ondervoed, ze woog nog maar 35 kilo. "Alleen aan haar ogen kon ik zien dat zij het was", vertelt Stern.

'Dodenherdenking meer betekenis dan Bevrijdingsdag'

Na de bevrijding van Nederland kon Truus Stern nergens heen. Ze wist niet wie van haar familie nog leefde en in haar ouderlijk huis woonden alweer nieuwe mensen. "Ik hoorde nergens bij. Iedereen was blij, maar ik niet. Waar moest ik heen?" Vandaar dat Stern minder heeft met Bevrijdingsdag en de herinnering daaraan.

"De speciale dag is gisteren geweest in Westerbork, de Dodenherdenking. Dat is voor mij een hele speciale avond. Bevrijding betekent dat je echt bevrijd bent. Maar ik vraag me af of we dat wel zijn." Mevrouw Stern doelt op de gebeurtenissen die ze altijd met zich mee zal blijven dragen. "Vergeten doe je nooit."

Toenemend antisemitisme

Daarnaast schrikt Truus Stern van het feit dat antisemitisme weer toeneemt in Europa. "Er zijn jongens in Amsterdam die geen keppeltje meer kunnen dragen. En gisterenavond hoorde ik dat meisjes de davidster niet meer durven te dragen, die stopten ze weg. Dan zeg ik 'dat is geen bevrijding'."

Mevrouw Stern draagt zelf ook een kettinkje waaraan te zien is dat ze Joodse is. Daarover zegt ze: "Ik heb zelf een 'chai' om, dat betekent 'leven'. Ik zal hem nooit afdoen, voor niemand niet."