'Zodra stembussen dichtgaan, speelt verkiezingsprogramma geen rol meer'

"Na zeven maanden formatie komt er een regeerakkoord uit dat niet lijkt op wat de deelnemende partijen hebben beloofd", zegt Wynia. Dat vergroot volgens hem de afstand tussen burger en politiek. "Wat is er in die zeven maanden formatie nou wel gebeurd? Terwijl wij niets wisten, waren er bedrijven of andere belangen die wel meepraten over de samenstelling van het regeerakkoord. Dat is aantoonbaar gebeurd bij de formatie van vier jaar geleden."

Fractiediscipline

Er is een groot probleem met ons parlementair stelsel, erkent oud-Tweede Kamerlid Mark Verheijen (VVD). "Ik denk dat het parlement versterking nodig heeft. De wijze waarop Pieter Omtzigt zijn vak uitvoert, dat is voorbeeldig."

Parlementariërs zouden zich net als Omtzigt meer moeten richten op hun controletaak, en minder op de partijpolitiek, zegt Verheijen. "Ik heb er zelf gezeten, ik weet hoe het werkt. Ik heb me daar ook schuldig aan gemaakt. Uiteindelijk bepaal je in de discussie binnen je fractie een meerderheidsstandpunt. Daarna conformeer je je daar aan omdat er een akkoord is gesloten."

"Wat stelt die discussie in de fractie überhaupt voor?", vraagt Wynia zich af. "De deal binnen de coalitie is al gemaakt. Die discussie kun je aan deelnemen, maar de soep is al gekookt."

Belangen fastfoodketens

Kamerleden hebben een morele plicht om volksvertegenwoordiger te zijn, vindt ook psychiater en NLBeter-lijsttrekker Esther van Fenema. "Dat staat ook in de grondwet. Wat je nu ziet is dat in Den Haag vooral de belangen van de populatie aldaar worden gediend. De toekomstperspectieven van de politici zelf worden gediend. Dat zijn niet de belangen van het volk."

Grote bedrijven hebben te veel invloed op wat er in Den Haag besloten wordt, vindt Van Fenema. "Het is heel duidelijk dat de belangen van grote fastfoodketens beter worden gediend dan de belangen van de burger. Ze krijgen belastingvoordeel en er wordt hen geen strobreed in de weg gelegd om vestigingen te openen en reclame te maken. Dat soort ondernemingen maken veel winst. Die winsten worden geprivatiseerd, en de kosten voor de gezondheid van burgers worden gesocialiseerd. Dat betekent dat we nog meer belasting moeten betalen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.