Merkel kondigde haar vertrek aan, en die timing is niet per ongeluk

Angela Merkel maakte vandaag bekend dat ze na achttien jaar stopt als voorzitter van haar partij, de CDU. Bondskanselier is ze al dertien jaar, en wil ze tot 2021 blijven. Daarna stapt ze de politiek uit. Waarom maakt Merkel nu deze keuze bekend?

"Nou, eigenlijk omdat ze wel aanvoelt dat het zo niet verder kan", zegt correspondent Judith van de Hulsbeek vanuit Berlijn in NPO Radio 1-programma Nieuws en co. "Het huidige kabinet zit er sinds maart van dit jaar en is sinds het begin aan het aanmodderen. Het heeft al twee keer aan de rand van de afgrond gestaan." Eerst lag Merkel overhoop met haar minister van Binnenlandse Zaken over de ontvangst van moslims in Duitsland. Later was er de rel rond Hans-Georg Maassen, de chef van de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst, die uit zijn functie werd gezet.

Verlies

Afgelopen weekend verloor Merkels partij bij verkiezingen in de Duitse kleine deelstaat Hessen 10 procent van de kiezers. Daarom is het voor Merkel vandaag een goed moment om te een besluit bekend te maken dat ze deze zomer al genomen had, nadat haar partij zware verliezen had geleden in de verkiezingen in Bieren en Hessen.

Nu komt er bovendien een jaar met belangrijke verkiezingen aan, gaat Van de Hulsbeek verder. "In 2019 zijn er de verkiezingen in Europa, maar ook in de Duitse deelstaten Saksen en Thüringen. In die deelstaten is zij de minst populaire persoon die je maar kunt bedenken. Ze ziet dat verkiezingen met haar op kop voor het CDU daar heel moeilijk te winnen zijn." Anti-islampartij AfD scoort in die regio heel goed.

"Daarom is het tijd om een nieuwe wind door de partij te laten waaien", zegt Van de Hulsbeek. "Ze wil ook laten zien dat ze niet koste wat kost aan de macht wil blijven - een verwijt dat ze de laatste tijd best vaak kreeg."

Steeds minder belangrijk

Ook in Brussel wordt er met belangstelling naar het besluit van Merkel gekeken, zegt correspondent Sander van Hoorn in het NOS Journaal. "Want ze blijft een politicus waar hier in Brussel tegen opgekeken wordt." In die zin verandert er de komende tijd niets, omdat ze voorlopig nog bondskanselier blijft, zegt Van Hoorn.

"Maar juist omdat ze de leider is van zo'n groot land verandert er vanaf morgen eigenlijk alles. Er wordt gekeken: wie staat er achter mevrouw Merkel? Wie wordt haar opvolger? Naarmate de datum van haar vertrek dichterbij komt zal haar rol natuurlijk steeds minder belangrijk worden."

Bijzondere dag

Wie haar op zal volgen is nog niet bekend, maar Nieuwsuur gaat uit van drie mogelijke kandidaten. "Zelf was Merkel een onwaarschijnlijke kandidaat", zegt Van de Hulsbeek. "Als vrouw uit de DDR die pas op haar 35e de politiek in ging."

De correspondent ziet dat het vandaag in Duitsland een bijzondere dag is. "Er is veel opwinding hier. Het is toch het afscheid van een tijdperk, ook al is ze nog niet weg. Je hoort al veel politici haar bedanken voor wat ze betekent voor Duitsland, maar er gaat ook een zucht van verlichting door het land. Het is tijd voor verandering, zeggen de mensen hier."