Amnesty: 'Vreedzame protesten worden steeds vaker gestigmatiseerd en gecriminaliseerd'

Volgens de mensenrechtenorganisatie worden vreedzame protesten in heel Europa steeds vaker hardhandig aangepakt. "Het gebeurt door de manier waarover demonstratie wordt gesproken. Door politici en beleidsmakers met negatieve retoriek. We zien het in onrechtmatige inperkingen, straffen die hen worden opgelegd. Door surveillance offline en online. We zien ook een verharding in de aanpak van de politie", zegt Marjon Rozema in het NOS Radio 1 Journaal.

Vreedzaam

"Een vreedzame demonstratie is als je de straat opgaat om je mening te delen zonder geweld tegen goederen, spullen of mensen te gebruiken. Of dat schade te herstellen is", zegt Rozema. "Als dat verandert, er komt geweld aan te pas en dat zorgt voor schade die niet meer teruggedraaid kan worden, vervalt de beschermwaardigheid van een demonstratie."

Onderscheid maken

Rozema noemt in Nederland de pro-Palestijnse demonstraties als voorbeeld. "Als het gaat over negatieve retoriek zien we dat Europabreed met name de solidariteitsdemonstraties. Ze worden in Europa beschreven als criminelen, terroristen, anarchisten. Ook hier in Nederland wordt tijdens die solidariteitsdemonstraties voor Palestina de focus gelegd op de mensen die vernielingen aanbrengen, terwijl het grootste gedeelte van deze demonstranten wel vreedzaam is."

Volgens de organisatie moeten autoriteiten onderscheid maken tussen gewelddadige (tegen)demonstranten en vreedzame demonstranten. "Door heel Europa en in Nederland zien wij negatieve sentimenten en eigenlijk wantrouwen tegen demonstranten. Ze kijken naar demonstranten als een veiligheidsrisico, als een gevaar voor de openbare orde. Dan nemen zij maatregelen, die eigenlijk in strijd zijn met de grondwet."

Glijdende schaal

Door de trend in Europa zouden minder mensen de straat op durven. "We erkennen natuurlijk wel de worsteling van lokale bestuurders hoe hiermee om te gaan, dat is ook lastig. Maar dat neemt weg dat de verharding van de politie ook een bron van zorgen is", zegt Rozema. "Op het moment dat iemand met een gebroken elleboog thuiszit als gevolg van de aanpak van de politie, dat is ook niet iets wat je wil."

Rozema noemt het een glijdende schaal. "Elke inperking is er één te veel. Als in Nederland of in Europa de straat op wil en je krijgt te maken met beperkingen, onnodig hoge drempels om je mening te uiten of je wordt stiekem in de gaten gehouden, voordat je überhaupt hebt meegedaan is een glijdende schaal. Daar moeten we waakzaam voor zijn."

Het belang van het demonstratierecht wordt volgens haar onderschat. "We hebben het vrouwenkiesrecht, het recht op abortus, zelfs fietspaden, door demonstraties gekregen."