José Abreu was de man die muziek bracht naar achterstandsbuurten

Abreu heeft generaties van musici opgeleid, de bekende Venezolaanse dirigent Gustavo Dudamel was een van zijn studenten. Hij begon zijn scholingsprogramma in 1975 in een garage met een handvol leerlingen. Een van de doelstellingen was om kinderen weg te houden van drugs en geweld. "We hebben al veel bereikt als een kind repeteert, muziek maakt, in plaats van drugs te gebruiken", zei Abreu in een interview.

Het scholingsprogramma werd betaald door de overheid. In veertig jaar tijd zijn een miljoen kinderen in Venezuela met klassieke muziek in contact gebracht, door een netwerk van koren en orkesten in het hele land. Het programma kreeg navolging in tientallen landen en ontving tal van onderscheidingen. "Wat heel nieuw was, was dat het programma geheel vanuit een sociale aanpak georganiseerd was. Hij zag het orkest als een middel om kinderen helpen met opgroeien", zegt Marco de Souza in NOS Met het Oog op Morgen. De Souza richtte zijn eigen Leerorkest op.

In 2010 kreeg Abreu uit handen van prins Willem-Alexander de Erasmusprijs.

Abreu heeft steeds gezegd dat hij heeft geprobeerd politiek neutraal te blijven. Maar zijn reputatie liep schade op door de nauwe banden die El Sistema onderhield met de socialistische regering. In 2014, tijdens de anti-regeringsprotesten in Venezuela, verschenen hij en dirigent Dudamel zij aan zij met president Maduro op de nationale televisie, na een Europese tournee.

In die tijd verscheen er ook een kritisch boek over Abreu. De Britse musicoloog Geoffrey Baker schreef daarin over de verdiensten van Abreu, maar hij noemde hem ook politiek geslepen en een wraakzuchtige visionair. Verder schreef hij dat er binnen El Sistema sprake was van corruptie, vriendjespolitiek en ongepaste seksuele relaties tussen leraren en leerlingen.