'Discussiestuk' moet verhaal van Nederlandse slavernijverleden vertellen

Op kunstbeurs TEFAF viel haar oog deze maand op een Chinees porseleinen beeldje van een donkere man. "Kan dit wel?", was het eerste dat door haar hoofd schoot. "De porseleinen man heeft stuk voor stuk stereotyperende kenmerken waarmee vroeger een Afrikaanse man werd verbeeld", zegt Carasso.

Maar ze zag ook meteen dat het een bijzonder beeldje was. "Je kan hiermee veel historische verhalen vertellen", meent ze. Verhalen over de vermenging van wereldculturen, welgestelde zeevaartfamilies en kunst enerzijds en over racisme, uitbuiting en slavernij anderzijds. Het object wordt woensdag gepresenteerd en is vanaf volgend jaar te zien als onderdeel van de topstukkententoonstelling van het museum.

Het porseleinen beeld is uniek in de collectie van Nederland. Het komt uit de Kangxi-periode en is rond 1720 gemaakt. Het is een voorbeeld van Chine de Commande: porselein dat op bestelling is vervaardigd. In dit geval was dat voor een welgestelde Europeaanse familie. Naast stereotype-kenmerken toont de museale aankoop ook typische Chinese stijlelementen: de man staat op een lotusblad en heeft boeddha-haar.

Geen ballast

Onlangs wijzigden meerdere naar zeevaarders vernoemde scholen hun naam vanwege het Nederlandse slavernijverleden. De museale aankoop raakt die discussie. Carasso: "We moeten ons maritieme verleden in nieuw perspectief zetten. We mogen trots zijn maar moeten ook die andere, negatieve kant beter in beeld krijgen."

Carasso hoopt dat het beeldje een nieuwe discussie over raciale typeringen op gang kan brengen. "Nu ligt die discussie heel erg in de hoek van Zwarte Piet. Bijna iedereen heeft fijne jeugdherinneringen aan het sinterklaasfeest, waardoor die discussie als gauw emotioneel wordt. Dit beeld heeft die ballast niet."