Als Europa Italië niet helpt veranderen gaan we nieuwe crisis tegemoet

Momenteel wordt Italië vooral afgeblaft door Brussel, wat voornamelijk averechts werkt, betoogt professor Harald Benink. "Italië blijkt nu de zwakste broeder in Europa te zijn met een staatsschuld van 2300 miljard euro", zegt dr. Benink, hoogleraar Bankwezen en Financiering aan de Tilburg University.

Wortel aan een stok

"Wat mij opvalt, is dat we een negatieve politieke dynamiek hebben, vanuit Noord-Europa, Nederland en Duitsland tegen Italië wordt gezegd: je houdt je weer niet aan de afspraken. Je moet bezuinigen, je moet hervormen en als je dat niet doet dan gaan we met een stok slaan. Dan gaan we flinke boetes opleggen", zegt professor Benink. Hij meent dat door deze strenge en bestraffende taal vanuit Noord-Europa het sentiment in Italië vooral tégen Europa zal keren. Men gaat dan op partijen stemmen die zich afkeren van Europa. Hierdoor zal het steeds moeilijker worden om in Europees verband tot een oplossing voor het Italiaanse probleem te komen.

"Wat je nodig hebt is een soort plan om die politieke dynamiek positiever te maken en wij noemen dat een carrot and stick, een wortel en een stok. Italië moeten veranderen, niet omdat mevrouw Merkel dat zegt, maar omdat de hele wereld verandert."

Het is belangrijk om een bepaalde vorm van solidariteit met Italië te tonen, als Europa. Europa moet bereid zijn Italië te helpen en bijvoorbeeld te zeggen: "wij gaan jullie helpen om een aantal belangrijke hervormingen door te voeren, bijvoorbeeld het belastingapparaat hervormen, zodat er meer belasting wordt betaald." Maar niet onvoorwaardelijk. "We gaan een aantal stappen zetten en als jullie meewerken, gaan we jullie belonen. Bijvoorbeeld met investeringen vanuit Europa of misschien zelfs met schuldenverlichting", zegt professor Benink.

Door op de voorgestelde manier te opereren zou Brussel samen met Italië kunnen werken aan een betere economische situatie. En dat is hard nodig, vindt Benink. Het is mogelijk dat Italië de Eurozone omver kan trekken, bevestigt hij. "Als je een vertrouwenscrisis krijgt ten aanzien van de Italiaanse staatsschuld, waar de Italiaanse banken volop in beleggen (die ook zwak zijn, red.), dan kan dat een crisis zijn die niet alleen beperkt blijft tot Italië. Dan wordt het een hele grote financiële crisis." Volgens professor Benink is het zeker nog niet te laat om het zorgenkind van de Europese economie te helpen, maar dan moeten politici het wel gaan doen en niet vervallen in harde taal over boetes.

Zwart geld

"Maar Italië en met name het noorden is heel erg rijk. Er is een enorme private rijkdom en daarnaast veel publieke armoede. In Noord-Italië wonen mensen met enorme vermogens en dat staat allemaal op Zwitserse bankrekeningen", werpt dr Kelder tegen. "Waarom zou de Nederlandse belastingbetaler de Italianen dan subsidiëren?"

"Omdat we in die muntunie zitten, of je dat nou leuk vindt of niet, en als het systeem uit elkaar spat dan zal dat grote economische gevolgen voor Nederland hebben. We lopen die risico’s nu dus al. Er is geen weg meer terug." De Euro is dus een soort Hotel Californië. Je komt er niet meer uit.