Onderwijsinspectie maakt belofte aan Kamer niet waar; minder controles op basisscholen dan afgesproken

De Kamerbrief verscheen enigszins onverwacht, aangezien onderzoeksjournalisten Milena Holdert, Ben Meindertsma en Sjoerd Mouissie van NOS en Nieuwsuur al sinds de zomer met dit onderwerp bezig zijn. Milena Holdert vertelt: "We zijn al heel lang in gesprek met de inspectie en het ministerie en we waren middenin het verhaal. Maar het ministerie van Onderwijs kon er niet op wachten en nu is een deel van het verhaal naar buiten gekomen."

Frequentie van inspecties

De onderzoeksjournalisten waren geïnteresseerd in hoe vaak de onderwijsinspectie op een school langskwam. Deze ogenschijnlijke simpele vraag, had geen duidelijk antwoord. Holdert: "We konden het niet opmaken uit jaarverslagen en de woordvoerder van de inspectie had ook geen antwoord." Na analyse van gegevens vanaf 2014 (de inspectie wil geen cijfers aanleveren die verder teruggaan dan 2014) bleek dat er in geen enkele periode van vier jaar alle scholen zijn bezocht. Een derde van alle basisscholen is niet bezocht.

In 2007 heeft de toezichthouder van het onderwijs dit wel beloofd aan de Kamer. Het voornemen toentertijd was om minder risicogericht te werk te gaan, dus door niet alleen bij de 'zwakke' scholen langs te gaan want vermeend 'goede' scholen zouden daardoor kunnen afglijden. Daarom besloot de inspectie om elke vier jaar bij alle scholen langs te gaan om vinger aan de pols te houden, maar dat is dus niet gebeurd.

Onvolledige informatie

De reden hiervan is dat de Inspectie van het Onderwijs de registratie niet op orde had. Hierdoor heeft het ministerie zich gebaseerd op onvolledige informatie en is de Kamer jarenlang verkeerd geïnformeerd. De staatssecretaris zegt dat te betreuren. Het ministerie zegt dat ze de vierjarige norm is losgelaten in 2021 en dat de Kamer daarover geïnformeerd is.

De Kamer stelde toen kritische vragen en deed een nieuwe toezegging: "Toen hebben ze gezegd: 'We laten het los, maar het aantal fysieke inspecties zal niet per se minder worden en het deel van de scholen dat elke vier jaar bezocht zal worden, zal nog steeds fors zijn.' Als we dan kijken naar wat er gebeurd na 2021, dan zien we dat twee derde van de scholen niet is bezocht." legt Holdert uit.

Gegevens op tafel

Lobke Vlaming, directeur van belangenorganisatie Ouders en Onderwijs, was niet verrast toen ze hoorde dat de inspectie zich niet aan de belofte had gehouden: "Wij horen dit al heel lang van ouders." Ze vindt het wel zorgelijk nieuws: "We vinden het belangrijk dat een inspectie toezicht houdt op de plek waar het onderwijs wordt gegeven. Er is de afgelopen jaren heel erg ingezet op bestuursgericht toezicht, dat het bestuur gecontroleerd wordt."

En daar ging het mis denkt ze: "De inspectie hoort dichtbij de praktijk te staan. Het moet ook echt kijken naar wat er gebeurd in de klas en wat er gebeurd op de school en dat kan je niet altijd afleiden door alleen op bestuursniveau te kijken en te verifiëren. Dat vinden wij te mager."

In dit artikel is het uitgebreide onderzoek van Milena Holdert, Ben Meindertsma en Sjoerd Mouissie te lezen.