'Altijd weer de VVD'

Bart de Koning, journalist voor Vrij Nederland, spit al sinds 2013 de politieke integriteitsaffaires van het jaar door. In samenwerking met anderen maakt hij jaarlijks de balans op in de Politieke Integriteits Index. Over die van 2017: "daar zien wij gebeuren wat we ieder jaar zien gebeuren. De VVD eindigt met stip bovenaan, met de meeste affaires." Net als in voorgaande jaren. Het gaat om elf van de 39 affaires. Het totale aantal affaires is iets afgenomen. Daarnaast behoren de affaires in de VVD tot de meest ernstige, volgens De Koning. De affaires 'in grote herenmaten', noemt hij die.

Jortcast #11

In aflevering 11 van de Jortcast gaat dr Kelder in gesprek met Eric Smit, Bart de Koning en spreekt hij met dr. Bert van den Braak van het Montesquieu Instituut over het 'altijd weer die VVD'-gevoel.

Crematiekoning

VVD is de grootste partij, dus het zou te verwachten zijn dat daar de meeste affaires spelen. Volgens Eric Smit, hoofdredacteur van Follow the Money, hebben we met name sinds 2007 te maken met sjoemelende VVD'ers. "Niet zo gek, want sinds die tijd is het een machtspartij. Het is logisch dat machtspartijen naar boven komen als het gaat over belangenverstrengeling en onverkwikkelijke zaakjes." De Koning betwijfelt dat. "Zoveel meer burgemeesters en Kamerleden hebben ze niet." Volgens hem is de VVD verhoudingsgewijs oververtegenwoordigd.

Smit is uitgeroepen tot Journalist van het Jaar vanwege zijn onderzoek naar oud VVD-voorzitter Henry Keizer, de 'crematiekoning' die met een sluwe transactie multimiljonair werd. Hij kocht begrafenisbedrijf De Facultatieve via een mistige constructie. "Het liberale gedachtegoed is natuurlijk een beetje dat van de vrije jongen, enerzijds, en ondernemerschap. En wat je daar jezelf bij kunt veroorloven. Ondernemers vinden vaak dat je wel een beetje stout mag zijn, en de rand op mag zoeken. Maar de vraag is, dat randje: hoe ver gaat dat?" In die zin is het denkbaar dat affaires zich eerder afspelen bij de VVD dan bij andere politieke partijen.

Bart de Koning verklaart het hogere aantal integriteitskwesties aan een gebrek aan ideologie bij de liberale partij. "Er heerst vooral het idee van geld verdienen en verder niet teveel zeuren. Andere partijen zijn vaak wat calvinistischer, daar zit toch wat meer zelfreflectie in. Bij de VVD lachen ze het weg en doen er niet moeilijk over. Ik denk dat ze daar toch iets te ver in doorgeschoten zijn."

Strafbladen

Naast dat er bij de VVD de meeste affaires waren is de VVD ook recordhouder op het gebied van strafbladen, blijkt uit onderzoek van De Koning. "Ik kom op 25 strafbladen, terwijl je bij de PvdA er geloof ik zes hebt." Dat zijn de strafbladen per 2007, specificeert hij.

Binnen het CDA speelden het afgelopen jaar zes integriteitskwesties, bij de PvdA vier. Bij Vrij Nederland vindt je meer over de Politieke Integriteits Index.