Vleermuizen houden van het riool en gebruiken het om te migreren

Dat vleermuizen waterwegen, zoals beken, gebruiken om te foerageren is bekend. En dat vleermuizen graag in donkere grotten, kalksteengroeven, bunkers, vestingwerken, overkluizingen en kelders overwinteren ook. Maar dat vleermuizen ook gebruik maken van ons riool is minder bekend. Het vermoeden bestond al toen onderzoekers vleermuizen aantroffen bij riooloverstort in Wageningen/ bij een van hun projecten in een stad. Op deze locatie ging het om een gemengd riool.

Het riool is een relatief gevaarlijke verblijfplaats voor vleermuizen waarbij predatie (rat, steenmarter, vos) een groot risico is naast het risico op verdrinking bij piekafvoeren van regenwater.

Vleermuizen vliegend over honderden meters

Maar ecologen van Rijkswaterstaat hebben nu door middel van een rijdende rioolcamera vleermuizen aangetroffen in het regenwaterriool onder verkeersknooppunt Grijsoord bij Arnhem. Bijzonder is dat de vleermuizen er niet alleen overwinterend zijn aangetroffen maar ook vliegend over honderden meters. Het rioolstelsel heeft een totale lengte van ongeveer 1 kilometer.

Het betrof naast Watervleermuizen ook enkele Gewone grootoorvleermuizen en enkele niet te determineren soorten.

De watervleermuis

Met een spanwijdte van 20 tot 30 cm is de watervleermuis een relatief grote vleermuis. De snuit is bruin, met vrij grote neusknobbels. Verder heeft hij opvallend grote voeten, die hij gebruikt om insecten van het wateroppervlak te scheppen. In de zomer verblijft de watervleermuis in spleten en gaten van holle bomen, maar ook op kerkzolders, in vleermuiskasten, bunkers en oude forten. Het is een van de algemeenste vleermuissoorten van Nederland.

Als je je woning gaat isoleren moet je eerst zeker weten dat er geen vleermuizen zich in bijvoorbeeld de spouwmuren hebben gevestigd. Want anders kan het purschuim zomaar het einde betekent van een broedkolonie. Nu we ook weten dat vleermuizen gebruik maken van het riool wordt er nagedacht hoe je hier bijvoorbeeld bij rioolonderhoud, rekening mee kunt houden.

Specifiek de watervleermuis is een soort die van oorsprong een boombewonende soort is en zich ophoudt bij beschut water. De betonnen rioolbuizen van minimaal 50 tot 70 cm zijn dus ook een overwinteringsplek voor de relatief grote vleermuis. De watervleermuis kan een spanwijdte hebben van 20 tot 30 cm. Waarnemingen van deze vleermuizen op andere plekken zou kunnen betekenen dat ze de ondergrondse tunnelsystemen en dus ook rioolstelsels in steden ook gebruiken om te migreren. Wellicht gebruiken ze rioleringen voor hun infrastructuur en dan met name Watervleermuis, mogelijk ook andere soorten vleermuizen.

Onderhoud

Het feit dat de vleermuizen zich ophouden in de deze regenwater rioolsystemen betekent dat het onderhoudsbeleid bij Rijkswaterstaat van deze systemen aangepast moet worden en dat riooloverstorten meegenomen moeten worden bij inventarisaties. Er zouden aanpassingen gedaan kunnen moeten worden bij de ingang en extra verblijfsmogelijkheden gecreëerd moeten worden die niet overstromen waarin de vleermuizen veilig kunnen hangen en niet worden weggespoeld.