Nog lang niet alle statiegeldflesjes ingeleverd: 'Gedragsverandering kost tijd'

Volgens het Afvalfonds, dat voor verkopers en producenten het statiegeldsysteem beheert, zit het probleem in de kleinere flesjes. "De zogenoemde on the go verpakkingen, die je onderweg meeneemt, maar die je niet makkelijk weg kan gooien in een apparaat", licht directeur Hester Klein Lankhorst toe. "In supermarkten staan automaten, maar we moeten uitbreiden naar andere locaties: bioscopen, middelbare scholen of festivals bijvoorbeeld."

Maar zo makkelijk gaat dat nog niet. De organisatie is bijvoorbeeld al een tijd met de NS in gesprek over automaten op stations. "We zijn goed aan het kijken waar je die dan komen, want je gaat niet bij elke uitgang een automaat neerzetten. En daarbij: de reiziger wil heel snel van a naar b, dus je moet goed kijken naar in welke loop je iets zet en het moet ook brandveilig zijn... Het is niet makkelijk", zegt ze hoofdschuddend.

Op de kop in de vuilnisbak

Gelukkig is het op andere plekken wel gelukt: "Bij middelbare scholen en bij een paar pretparken. We zijn ook met Schiphol in gesprek", vertelt Klein Lankhorst. Toch blijft het lastig, benadrukt ze. "Niet iedere plek is hetzelfde. Je moet ook goed kijken naar het gedrag van mensen, waarom levert de een het in en de ander niet. De een gaat zelfs met z'n kop in de vuilnisbak voor 15 cent statiegeld en de ander gooit het op straat."

Het plan is om de komende tijd veel geld te investeren om ervoor te zorgen dat het onderweg makkelijker wordt om statiegeldflesjes in te leveren. "We willen onder andere investeren in kleinere automaten of van die ringen rondom zwerfafvalbakken, om te zorgen dat we overal alles in kunnen zamelen."

Tijd nodig

Ook komt er een nieuwe, landelijke campagne aan. "We merken dat meer dan 95% van de mensen wel weet wat statiegeld is, maar het echt inleveren gebeurt te weinig", vertelt Klein Lankhorst. "We zitten nu op 68% in 1,5 jaar tijd." Het doel is dat 90% van de statiegeldflesjes ook daadwerkelijk wordt ingeleverd.

"Als je dat vergelijkt met de rest van Europa, is dat best wel goed. In Noorwegen heeft het 8/9 jaar geduurd voordat ze op de 90% zaten. We mikken nu op 2026 om die grens te halen, sneller dan dat gaat gewoon niet. Gedragsverandering kost tijd", zegt de directeur. "Dat zien we ook met het plastic inzamelen: het duurt even voordat het ook echt in het systeem zit. De Denen kunnen het, dus wij kunnen het ook - maar het kost wel tijd."