Hoe ziet de toekomst van orgaandonaties eruit in Nederland?

Doneren bij leven

Nederland loopt vooruit als het gaat om orgaandonatie bij leven, wat betekent dat een levend persoon een orgaan afstaat. "Als je twee gezonde nieren hebt, zou je in theorie een daarvan kunnen afstaan aan iemand", legt Alwyn uit. Ook een stukje lever afstaan is mogelijk. "Het gebeurt heel veel in Nederland. Vooral niertransplantatie, daar vindt meer dan de helft plaats bij leven."

Nederland doet het wat dat betreft goed, maar landen als Spanje en de Verenigde Staten doen het nog beter. "In Spanje heb je het recht om te doneren. Alles wordt in het werk gesteld om dat te doen. Mensen die dood op straat gevonden worden, worden naar het ziekenhuis gebracht om gereanimeerd te worden en de organen te gebruiken. Dat doen we in Nederland niet", zegt Leuvenink.

Testen voor donatie

Eén van de grote doorbraken zou het testen van organen kunnen zijn. De Nederlandse maatschappij wordt steeds "ouder" en "minder gezond", ziet Alwyn. "Dat maakt ook dat de kwaliteit van onze organen minder goed wordt", aldus de chirurg. "De kwaliteit van organen van ouderen is nu eenmaal minder goed dan die van jongeren." Met nieuw ontwikkelde machines kunnen artsen testen of een orgaan geschikt en hebben ze ook meer tijd voor de transplantatie moet plaatsvinden.

"Het idee om een orgaan voorafgaand aan een transplantatie te testen en daarna, naar goed bevinden, te transplanteren, is iets waar we al een heel aantal jaren mee bezig zijn", aldus Leuvenink. Ook het testen op een "smetje" wordt hard aan gewerkt, zodat het orgaan daarna alsnog gebruikt kan worden.

Xenotransplantatie

Wat ook vaak als oplossing wordt genoemd, is xenotransplantatie. Dat betekent dat dierenorganen worden getransplanteerd naar mensen. Hoewel het de wachtlijsten drastisch zou verminderen, heeft Leuvenink ethische bezwaren. "Je zou je kunnen voorstellen dat je, net als hoe je een nieuwe bril of heup kan krijgen, een nieuw orgaan zou kunnen krijgen. Dat betekent in een keer dat het hele idee van schaarste en heel voorzichtig ermee omgaan anders wordt. Als een bourgondiër, bijvoorbeeld, elk jaar een nieuwe lever kan krijgen, weet ik niet of we dat als samenleving vinden dat dat kan."

Alwyn staat er wat positiever in. "Als je kijkt naar de aantallen, staat het niet in verhouding tot de bio-industrie. Het gaat om hooguit een aantal duizend transplantaties per jaar wereldwijd. Het verdienmodel is dan beperkt. Die varkens moeten ook genetisch aangepast worden om organen geschikt te maken voor transplantatie. Het zou dus niet bij een doorsnee veehouder plaats kunnen vinden."