Feit of Fictie: Uitbreiding statiegeld brengt zwerfafval terug tot wel 90 procent

Geert Bergsma is werkzaam bij het onderzoeksinstituut CE Delft en verantwoordelijk voor het onderzoek waar het NOS Journaal zich waarschijnlijk op baseert. Hij legt uit hoe de NOS het onderzoek verkeerd heeft geïnterpreteerd: "Statiegeld reduceert het zwerfafval van flesjes en blikjes met 70% tot 90%. Maar er is ook ander afval, zoals sigarettenpakjes of snoepverpakkingen en dat wordt niet gereduceerd." Het succespercentage slaat dus alleen specifiek op de blikjes en kleine flesjes en niet op het totale zwerfafval op straat.

Discussie

Dan rijst de vraag wat het aandeel van blikjes en flesjes is in de totale afvalhoop, zodat we de cijfers van 70 tot 90 procent beter op waarde kunnen schatten. Volgens Bergsma zijn er twee verschillende benaderingen om dat aandeel te bepalen: "Als je de grotere afvalonderdelen gaat tellen, dan kom je op ongeveer 10%. Maar als je gaat kijken naar hoe groot zijn die onderdelen ongeveer, wat is het volume, dan kom je op ongeveer 40%." Het lijkt vooral aan je positie in het debat te liggen – ben je voor- of tegenstander van uitbreiding van het statiegeld – welke benadering je kiest.

Goedkopere schoonmaak?

Maar ook als het statiegeldsysteem een significante impact heeft op het verminderen van zwerfafval, hoeft dat nog niet te betekenen dat onze straten ook automatisch schoner worden. De schoonmaak van de straten gebeurt – in opdracht van de gemeente – altijd volgens een bepaalde norm. Als er minder afval op straat wordt gegooid, hoeft er minder schoongemaakt te worden om die norm te halen. Op die manier worden de straten niet schoner, maar verdient de gemeente er een goede duit mee. Kiest de gemeente voor extra budget, of een schonere straat?

De stelling is in elk geval fictie. Het NOS Journaal deed een verkeerde interpretatie van het wetenschappelijk onderzoek en de daadwerkelijke cijfers zullen veel lager liggen. Hoeveel lager precies is dan weer onderwerp van discussie.

In de rubriek Feit of Fictie checkt Martijn Rosdorff dagelijks een stelling: is deze waar of niet waar? Vind meer factchecks uit deze rubriek op Eenvandaag.nl of op Facebook.