Mag je een inbreker opsluiten op de wc?

In de wet is vastgelegd dat niet alleen politieagenten een aanhouding mogen verrichten. In het geval van heterdaad is ook een burgerarrest toegestaan, vertelt strafrechtswetenschapper aan de Vrije Universiteit Amsterdam Robert Jansen in WNL Het Misdaadbureau. "Als het gaat om een inbreker in je huis, dan bestaat de verdenking dat iemand diefstal met braak pleegt. Je hebt dan de mogelijkheid om die persoon aan te houden."

Het is in zo’n situatie ook niet per se strafbaar om iemand tijdelijk op te sluiten, zegt Jansen. "Je ziet weleens dat bijvoorbeeld een winkeldief of iemand die geweld heeft gepleegd door omstanders in bedwang wordt gehouden. Onderdeel van die aanhoudingsbevoegdheid is dat je die persoon mag opsluiten."

De strafrechtswetenschapper waarschuwt dat vrijheidsberoving in principe strafbaar is. "Het is niet toegestaan om mensen wederrechtelijk van hun vrijheid te beroven. Maar die strijd met het recht kan ontbreken op het moment dat daar een rechtvaardiging voor is."

Geweld

Als een inbreker of overvaller je met geweld aanvalt, zal een rechter je vermoedelijk niet straffen als je jezelf daartegen verzet, zegt Jansen. Hij noemt als voorbeeld juweliers die met geweld worden overvallen. "Als zij zich verdedigen met geweld, dan plegen ze eigenlijk een strafbaar feit. Maar als voor de officier van justitie duidelijk is dat het gaat om noodweer, dan kan de officier de inschatting maken dat het geen zin heeft om iemand daarvoor voor de rechter te brengen."

Wanneer iets noodweer is, hangt wel af van de situatie, zegt Jansen. Als iemand je aanvalt met een mes, mag je je daartegen met heftig geweld verzetten. Wanneer iemand dreigend op je afstapt, kan heftig geweld als buitenproportioneel worden beoordeeld.