Burgers en bedrijven spelen in op boycot, maar kunnen het niet alleen

Groenteteler André Kaashoek uit IJsselmuiden zag de gasprijs vanmorgen gelijk met 6 cent stijgen. "Gaat gelijk om tonnen extra per jaar die je kwijt bent." Iedere keer als er nieuws is, veranderen de prijzen, merkt de teler, die met flexibele dagprijzen werkt.

Niet enorme aantallen

Het Russische Gazprom draait per direct de gaskraan naar Nederland dicht. Het volgt op een olieboycot die de EU gisteren afkondigde. "Het dichtdraaien is natuurlijk wel degelijk zorgwekkend", zegt Lucia van Geuns van het The Hague Centre for Strategic Studies. "Maar het zijn niet enorme aantallen." De lastigheid zit ‘m in het vinden van alternatieven, bijvoorbeeld vloeibaar gas of gas uit Noorwegen. Want er zijn inmiddels meer landen afgesloten van het gas. Dat leidt volgens haar tot ‘veel meer concurrentie.’

Zo richting de zomer toe is de vraag naar gas wat minder, ziet Van Geuns. Maar het is zaak om de gasbergingen te vullen. Het grootste, Bergermeer, is volgens haar nu voor zo’n 48 procent gevuld. "Daar moet nog flink wat bij." De EU verplicht landen om de bergingen voor 80 procent te vullen, het liefst zelfs voor 85 procent.

Strakblauw

Wat betekent dit concreet voor burgers? Luisteraar Anniek Schoonderbeek maakt zich nog niet zo’n zorgen. "Ik heb een vast energiecontract, dus dat gaat goed. En heb heel veel geld gestoken in de isolatie van mijn huis. Komende winter ga zien hoeveel ik ga besparen." Ze beseft alleen dat niet iedereen dit kan betalen en ziet hier een rol voor de overheid. Overigens is de lucht niet helemaal strakblauw. “Ik heb geen geld meer voor een warmtepomp en zonnepanelen. Het is op.” Bovendien loopt haar vaste contract af.

De consumentenbond krijgt hier veel vragen over, zegt Joyce Donat. "Consumenten maken zich echt heel veel zorgen over de energieprijs. Die gaat enorm omhoog. Dan is de vraag: kan ik dat betalen of wat moet ik doen?" Vooral consumenten wiens vaste contract eindigt trekken aan de bel. "Het beste dat je kunt doen is vooral even rustig blijven waar je zit. Zolang je een vast tarief betaalt, kom je nergens goedkoper uit. Bij het aflopen informeer je wat je nieuwe tarief is. En dat kun je dan vergelijken. We zien wel dat je als vaste klant vaak het goedkoopst uit bent."

Flink verminderd

Teler Kaashoek kijkt met spanning uit naar de winter. "Als we een strenge winter krijgen, dan kunnen gasprijzen enorm stijgen. Daar kan je slecht op anticiperen als ondernemer." Desalniettemin draagt hij zijn steentje bij. Zo heeft hij zijn energieverbruik flink verminderd. "Het is afgelopen 20 jaar gehalveerd, terwijl de productie is gestegen. Maar je kan niet helemaal zonder."

Hij kijkt, net als luisteraar Schoonderbeek, met een schuin oog naar de overheid. Want ook hij komt er ondanks zijn goede inspanningen niet helemaal uit. "Ik denk dat je moet kijken naar alternatieven zoals aardwarmte. Wat heb je daarvoor nodig? En hoe kan de overheid maatwerk leveren?"