Tweede Kamer wijst defensieplannen af, maar 'veiligheid en vrijheid zijn belangrijker dan financiën'

Gezamenlijke schulden aangaan is geen populair standpunt in Nederland, legt Vos uit. Dat heeft te maken met het idee dat "zuinige lidstaten" zouden moeten opdraaien voor de "goedgeefse landen" die hun schulden niet terugbetalen. "Daarom is het in Nederland bijna een geloofskwestie geworden om geen schulden aan te gaan", vertelt Vos. "Maar er zijn heel wat mogelijkheden waarom dit niet zal gebeuren."

Schuldenlasten verdelen

Daarom gaat het om de uitwerking van de defensieplannen voor de EU, waarbij het ingedekt kan worden dat de schuldenlast per lidstaat wordt verdeeld. "Dan kan je mijden dat je de schulden van andere landen moet financieren", legt Vos uit. "De solidariteit en noodzaak is van dien aard dat dat piepkleine kansje dat er iets gebeurt niet meer opweegt. Alle andere lidstaten zeggen daarom dat we dit moeten uitvoeren."

'Tweede Kamer is te laat'

Alle 26 EU-leiders hebben ingestemd met de defensieplannen. Zo ook de Hongaarse minister-president Orbán, al is hij niet akkoord gegaan met de passages over Oekraïne. "Europese commissie moet het verder uitwerken en dan doorsturen naar de ministers van Financiën. Zij gaan met een gekwalificeerde meerderheid stemmen, de Tweede Kamer is dus te laat", weet Alexander Bakker, EU-correspondent voor De Telegraaf.

Een opt-out is dus niet meer mogelijk, ook al is het Nederlandse kabinet tegen de plannen. Er vindt volgende week dan ook weer EU-top plaats in Brussel. "Andere leiders zullen zich afvragen of Schoof ook de steun van de coalitie heeft wanneer hij spreekt", aldus Bakker.

Dreigende handelsoorlog

Dat de Tweede Kamer de plannen heeft afgewezen, maakt volgens Bakker weinig indruk in Brussel. "Ik denk dat Den Haag een beetje geluk heeft. De EU is in de ban van de dreigende handelsoorlog met de Amerikanen. Die Europese tarieven komen als tegenmaatregel van de Amerikaanse tarieven. Er is geen aandacht voor Den Haag."

Veiligheid en vrijheid

VVD-Kamerlid Eric van der Burg stelt dat we in een "cruciaal moment in de geschiedenis" zitten. "Trump is wispelturig, Poetin is in Oekraïne bezig. We hebben geen tijd om stil te staan. We moeten actie ondernemen." De VVD is normaal gesproken de partij van de financiën, maar "veiligheid en vrijheid zijn belangrijker en dat kost geld."

"We wisten dat BBB en PVV er anders in zitten dan de meerderheid van de Kamer, maar dat NSC meegaat is te betreuren", gaat Van der Burg verder. "We kunnen het ons niet veroorloven om defensie niet te financieren." Volgens Thijs Reuten, Europarlementariër namens GroenLinks-PvdA, begrijpen de EU-lidstaten er niets van dat Nederland tegenstemt, "van links tot rechts."

Positie van Nederland

"Het meest zorgelijke is dat dit de positie van Nederland verzwakt. Ook op andere terreinen", aldus Reuten. "Dit is absoluut strategisch en inhoudelijk onverstandig." Ons land had een "grote rol" kunnen spelen in het uitwerken van de plannen. "We moeten het geld slimmer, efficiënter besteden en banen creëren en echt Europees maken. We moeten vooraan aan het stuur zitten en niet achter in de bus."

Beller Berend Moltmaker vindt dat de Tweede Kamer een "schertsfiguur" slaat. "De conservatieve machten leveren een tegenstem. We zetten onszelf buitenspel." Bovendien was er "momentum" om dit plan door te zetten, aldus Moltmaker. "Wij zijn nu het nieuwe Hongarije. We moeten juist meepraten."