Argos: meerdere buitenlandse diplomaten het land uit na (verkeers)delicten

Bij de in totaal 22 verkeersdelicten tussen 2016 en begin 2020 gaat het om ernstige verkeerszaken, bijvoorbeeld rijden onder invloed of doorrijden na een aanrijding. Buitenlanders met een diplomatieke status zijn onschendbaar en kunnen niet strafrechtelijk worden aangepakt. Ook zijn ze niet verplicht mee te werken aan een blaastest. Wel zorgt de politie ervoor dat ze in geval van bijvoorbeeld dronkenschap niet opnieuw in de auto stappen.

Vertegenwoordigers van ambassades en internationale organisaties of hun familieleden waren de afgelopen jaren twintig keer betrokken bij andere delicten of incidenten: van een zedenzaak, openbare dronkenschap, verduistering, huiselijk geweld en vernieling tot 'schennis van de eerbaarheid' en bedreiging. Ook waren er twee zelfdodingen in 2017, bij twee verschillende internationale organisaties. Argos heeft de politiecijfers opgevraagd via de Wet openbaarheid van bestuur.

Gedwongen vertrek

Als diplomaten betrokken zijn bij een mogelijk strafbaar feit, kan de politie dit melden bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Van de 22 verkeersdelicten zijn er 21 doorgegeven aan de Dienst Protocol en Gastland van het ministerie en van de overige incidenten een aanzienlijk deel. Buitenlandse Zaken kan dan - mede afhankelijk van de ernst - een laatste waarschuwing geven of zelfs om opheffing van de immuniteit vragen aan het thuisland van de diplomaat.

In de periode van 2016 tot en met 2019 vroeg Buitenlandse Zaken vier keer om opheffing van immuniteit. Twee van deze vier diplomaten vertrokken uit Nederland en de andere twee konden worden vervolgd door het Openbaar Ministerie. Ook gaf Nederland tien keer een laatste waarschuwing. Dit leidde tot de vrijwillige terugtrekking van drie diplomaten. In nog eens vier gevallen gebeurde dit op verzoek van Buitenlandse Zaken. Als een land geen gehoor geeft aan zo’n verzoek wordt een diplomaat tot Persona Non Grata verklaard.

'Klassenjustitie'

De SP heeft naar aanleiding van de berichtgeving Kamervragen gesteld aan de ministers Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Stef Blok (Buitenlandse Zaken). Kamerlid Michiel van Nispen noemt het ‘onbevredigend dat diplomaten zo vaak betrokken zijn bij verkeersdelicten, terwijl zij niet aangepakt kunnen worden vanwege hun immuniteit’. Van Nispen wil onder meer weten waarom Buitenlandse Zaken niet vaker heeft gevraagd om opheffing van die immuniteit. Dat diplomaten niet kunnen worden vervolgd voor verkeersdelicten noemt hij 'klassenjustitie'.

In 2017 vroeg de SP met succes om een hardere aanpak van het aantal verkeersovertredingen door buitenlandse diplomaten. Sinds vorig jaar worden ambassades en internationale organisaties na een overtreding aangeschreven met een verzoek de boete te betalen. Afgelopen juni schreef minister Blok van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer dat sinds de invoering van het nieuwe systeem het totale aantal lichtere verkeersovertredingen door buitenlandse diplomaten in Nederland met meer dan de helft is afgenomen: van zo’n 28 duizend in de periode mei 2018-april 2019 naar 13.500 in dezelfde periode een jaar later.

Op verzoek van Buitenlandse Zaken geeft de politie inmiddels niet meer vrij uit welke landen 'foute' diplomaten afkomstig zijn. Volgens het ministerie kan dit de betrekkingen met die landen schaden.

Meer onderzoeksjournalistiek?

Lees het uitgebreide achtergrondverhaal op de website van Argos. Of schrijf je in voor de Argos-nieuwsbrief en ontvang automatisch iedere week een selectie van de beste onderzoeksverhalen, podcasts en korte video's.