Ex-bestuurder 'Noorse Broeders' moet 8 miljoen terugbetalen: 'Het is langzaam een sekte geworden'

Van der L. was tot 2016 voorman van de omstreden Noorse Broeders. Stephan Meijer groeide op binnen het kerkgenootschap, maar stapte er in december 2015 uit. Hij maakte Jonathan van der L. daar ook mee. "Het is een hele slimme man, die gepassioneerd en oprecht overkwam. Hij heeft bij de FIOD gewerkt en daardoor kon hij zich snel naar boven werken binnen de gemeenschap, die uitzendbureaus en een charity heeft waar hij directeur van was. Hij had een rol waarin hij het geld moest beheren en de kerk hielp zo min mogelijk belasting te betalen. Hij kreeg alle vertrouwen van de broeders en zusters en heeft dat misbruikt door 8 miljoen naar zijn eigen bankrekening over te maken", vertelt hij in Stax&Toine.

Een sekte geworden

De gemeenschap kwam in de jaren '50 vanuit Noorwegen naar Nederland. Wereldwijd zijn ze in meer dan vijftig landen vertegenwoordigd. Nederland telt zo’n 2000 aanhangers. Ellen Heijmerikx werd geboren bij de Noorse Broeders, maar keerde ze op haar 23e de rug toe. Ze schreef daar de boeken Blinde Wereld en Wij Dansen Niet over en legt uit wat voor groep het is.

"Het is orthodoxe groepering die langzamerhand door de jaren heen een sekte geworden is. Het is een groep mensen die het doel nastreven van het worden van een beter mens; de volmaaktheid van Jezus en een mens worden zoals god dat heeft bedoeld. Ik ben opgegroeid in een periode waar het ging om soberheid en niet om geld. De leiders zeggen nu iets anders en de volgelingen blijven luisteren."

'Vorm van indoctrinatie'

De Noorse Broeders zijn omstreden. Ze werden eerder in verband gebracht met kinderarbeid, misbruik en belastingontwijking. Meijer herkent dat beeld gedeeltelijk. "De soberheid waarin de Broeders eerst leefde voor de jaren 2000 is omgeslagen in dure hotelovernachtingen, mooie huizen, helikopters, mooie auto’s: pracht en praal."

Hoewel hij niet wil spreken van kinderarbeid is hij wel van mening dat ze onder morele druk worden gezet. "De kinderen doen wel enthousiast mee aan taakjes zoals envelopjes vouwen, maar staan wel onder druk om mee te doen met geld inzamelen. Dat is een vorm van indoctrinatie als je het mij vraagt. Ik vind het best een ernstige kwestie."

Loskomen

Uittreden was nog niet zo makkelijk, legt Meijer uit. "Ik had romantische gevoelens voor jongens en dat mocht echt niet. Ik had veel moeite met mijn homoseksualiteit omdat ik zo’n religieuze opvoeding heb gehad. Je vraagt je af of het moreel fout bent en of je naar de hel gaat. Je wil er wel uit, je snakt naar die vrijheid van buiten, maar je hebt een hele vriendenkring daarbinnen. Door de hele focus op geld en de vraag of god wel bestaat denk je uiteindelijk: wat doe ik nog hier. Enerzijds kom je los, anderzijds zit je opvoeding in je. Opgroeien met dwang is een hele ongezonde situatie."

Stax&Toine

Het middagmagazine Stax&Toine hoor je van maandag tot en met donderdag tussen 14.00 en 16.00 uur. Dionne Stax en Toine van Peperstraten nemen de luisteraar op een ontspannen eigenzinnige manier mee door het nieuws van de dag en spreken met gasten die iets bijzonders gaan doen. Muziek en lifestyle spelen een belangrijke rol in het programma.