IJmonders willen onafhankelijk onderzoek naar schadelijke gezondheidseffecten van Tata Steel

Tata Steel stoot stoffen uit die schadelijk zijn voor omwonenden. Dat blijkt onder andere uit het onlangs verschenen rapport van het RIVM, waarin onder andere gewezen wordt op de schadelijke gevolgen voor de gezondheid van kinderen. "Ik ben blij dat zij goed onderzoek verrichten", zegt Valent over het RIVM. In het rapport wordt duidelijk gewezen op de verantwoordelijkheid van Tata Steel, iets dat in een eerder rapport van de GGD niet zo duidelijk naar voren kwam. "Dat dat GGD rapport dat niet durfde, want zo was het gewoon want ze waren bang voor juridische aansprakelijkheid, ik vind dat ongelofelijk. Dus ik ben blij met het RIVM."

Onafhankelijk onderzoek

Maar, voor een aantal rijke ondernemers uit de omgeving van de staalfabriek was dit onderzoek nog niet genoeg. Daarom heeft dit groepje een miljoen euro neergelegd om onafhankelijk onderzoek te doen naar de schadelijke gezondheidseffecten van Tata Steel op de omgeving. Jacob de Boer, Velsenaar en hoogleraar milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam biedt zijn expertise aan, aan dit initiatief en vindt het belangrijk dat dit onderzoek er komt: "Je bent op zoek naar de waarheid en die is moeilijk te vinden tegenwoordig. In zijn algemeenheid is in Nederland de controle, zeker op grote bedrijven, steeds meer uitgehold. Maar dat is een taak van de Rijksoverheid: die bedrijven zijn zo groot, die moeten op hoog niveau gevolgd worden."

Net als Valent is De Boer blij met het rapport van de RIVM. Maar hij zet er ook een kanttekening bij want, "dit rapport gaat over stof dat neergedaald is, maar nog helemaal niet over wat wij inademen en dergelijken. Dus het is erger nog dan in het rapport staat." Kortom, het rapport van het RIVM is eigenlijk nog maar het begin.

Tijd voor actie

Daarnaast stipt de toxicoloog aan hoe groot het probleem is dat zich rondom de staalfabriek afspeelt: "Lood is extreem slecht voor de cognitieve ontwikkeling, en zeker voor die van kinderen. Ooit hadden we lood in onze benzine. Toen dat eruit werd gehaald werd Nederland ook in de nasleep daarop weer een paar IQ-punten slimmer." Lood is een van de schadelijke stoffen die Tata Steel uitstoot tijdens hun productie. Tata Steel mag van de overheid 28.000 kg lood per jaar uitstoten, tot grote irritatie van De Boer: "Wat is dat voor overheid die dat toestaat? Dat is idioot veel, en zo schadelijk. Maar ja: Tata Steel overtreedt de wet niet."

Het is tijd voor actie, vinden Valent en De Boer. Met het onafhankelijke onderzoek willen zij onder andere onderzoeken wat het verband is tussen leukemie, dat ook meer voorkomt in de omgeving van de staalfabriek, en pak's. De Boer: "Maar niet weer afwachten, dus niet meten en over een jaar nog weer eens kijken. Want, we weten eigenlijk wel behoorlijk genoeg om echt wat te doen nu."

Oplossingen voor op de korte en lange termijn

Er liggen inmiddels twee scenario’s op tafel om Tata Steel te verduurzamen. Het ene scenario is het opvangen van CO2 en opslaan onder de grond. Ondertussen zal de fabriek dan overschakelen op groen staal. Het andere scenario houdt in dat de productie over zal schakelen op waterstof. Volgens De Boer is vooral het tweede scenario de meest duurzame, maar Tata Steel zal dit plan alleen doorvoeren als ze er overheidssubsidie voor krijgen: "Met de winsten van Tata Steel moeten zij dit zelf ook makkelijk kunnen, alleen heeft India hier geen interesse in,” aldus de hoogleraar. Bovendien is dit een oplossing voor de langere termijn, en De Boer benadrukt dat ook aan de korte termijn moet worden gedacht.

Valent ziet deze scenario’s ook niet zo zitten, maar de fabriek sluiten is ook zeker geen optie. Volgens haar zijn er binnen Tata Steel genoeg techneuten aanwezig die kunnen zorgen voor verduurzaming van de fabriek. "Doe een onderzoek en reken alle scenario’s door, ook het sluiten van Kooks2", zegt Valent. Kooks2 wordt gezien als het meest vervuilende deel van Tata Steel in Wijk aan Zee. “De overheid moet met de plannen komen, dit kun je niet overlaten aan Tata Steel zelf."