Tbs-klinieken en jeugdgevangenissen kampen met fors tekort aan capaciteit

"Er is heel veel aan de hand", zegt Van der Goot. Zo kan iemand die veroordeeld is tot alleen tbs, omdat die een stoornis heeft onder invloed waarvan die een strafbaar feit heeft begaan, op een wachtlijst terechtkomen voor een kliniek. Het wachten op een plekje loopt inmiddels op tot acht maanden. "Al die tijd zit je dan in een huis van bewaring waar geen behandeling plaatsvindt, waar niets gebeurt en waar je zit tussen mensen die jou niet helpen maar misschien eerder beschadigen. Dat is een probleem."

Jeugd-tbs tussen volwassenen

Dit probleem beperkt zich niet alleen tot volwassen beoordeelden, ook minderjarigen die zijn veroordeeld tot jeugd-tbs komen niet zomaar terecht op de plek waar ze heen moeten. Van der Goot: "Vervolgens vindt de behandeling, als die plaatsvindt, in een tbs-kliniek plaats dus tussen de grote jongens, de ouderen. En dat is een plek waar je jongeren niet wil hebben."

Jongeren worden niet voor niets in de rechtspraak anders behandeld, legt Van der Goot uit. "De geest is nog niet uitgerijpt, er moeten andere zaken geregeld worden dan bij een volwassene. De behandeling is ook anders. Op het moment dat je een jongere tussen ouderen zet, dat kan een beschadiging opleveren voor jongeren. En het kan ook een risicofactor zijn voor het succes van een behandeling."

Tekort aan capaciteit in jeugdgevangenis

Daarnaast kampen jeugdgevangenissen ook met een gebrek aan capaciteit. Dat betekent dat jong volwassenen tussen de 18 en 23 waarop het minderjarige strafrecht van toepassing is, in een regulier huis van bewaring in voorarrest zitten. Dat betekent wederom dat zij tussen volwassenen zitten, wat niet de bedoeling is: "Dat is een risico voor de ontwikkeling van zo'n jongere", aldus Van der Goot.

Het tekort aan capaciteit in klinieken en inrichtingen is voor een groot deel te wijten aan de sluiting van meerdere jeugdinrichtingen en tbs-klinieken. Een probleem dat daar bovendien bij komt kijken is dat jongeren niet altijd in de regio kunnen worden opgevangen. Dat wil zeggen dat zij op een locatie terechtkomen die niet altijd dichtbij familie is, wat wel een belangrijk aspect is in de behandeling van een jongere.

Terughoudend zijn met sluiten inrichtingen

Op basis van prognoses zijn verschillende locaties gesloten, maar door het capaciteit-tekort worden die opnieuw onder de loep genomen door de minister. "Want dit kan en moet beter. Je wil beter kunnen voorspellen hoeveel plekken we nodig hebben. Wat ook van belang is, is het voorspellen van hoe lang een behandeling duurt. Dat moet worden meegenomen", zegt Tweede Kamerlid van de VVD Ulysse Ellian. "Je sluit eerst een inrichting en daarna open je hem weer; dat getuigt niet echt van vooruitzien. Het is van belang dat er langer vooruit wordt gekeken." Ook moet in de prognoses mee worden genomen dat de rechter sinds de moord op Anne Faber sneller tbs oplegt, en dat jeugdigen sneller zwaardere straffen krijgen, aldus Ellian.

"We weten al sinds jaren dat het een golfbeweging is als het gaat om capaciteit", zegt Van der Goot. "Dan weer wat minder, dan weer wat meer. Je moet op de langere termijn kijken en terughoudend zijn met het sluiten van inrichtingen en klinieken, juist met het oog opdat het een golfbeweging is. Er is destijds heel veel kritiek op geweest, toen bepaalde klinieken en inrichtingen werden gesloten en daar heeft Dekker niets mee gedaan. Efficiency en geld staan op één en dat zou niet zo moeten zijn."