'De kennis en urgentie van kernwapens is helemaal weg'

Precies 75 jaar geleden vond de aanval op Hiroshima plaats én nu net vandaag kopt het Vlaamse Nieuwsblad: 'Nucleaire oorlog dichterbij dan ooit.' "Het is pakweg dertig jaar geleden dat de Koude Oorlog voorbij was. En dat was de tijd waarin er heel stevig over kernwapens na werd gedacht. En we dachten toen dat de vrede was uitgebroken", vertelt De Wijk van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. Maar de discussie over kernwapens heeft volgens hem veel te lang stilgelegen.

Gevecht over wie de baas is

De Wijk maakt zich vooral zorgen over het gebrek aan kennis over kernwapens bij de huidige generatie politici. "De kennis en de voorzichtigheid is weg. Dat maakt het op een bepaalde manier zelfs gevaarlijker dan tijdens de Koude Oorlog." Toch ziet hij ook parallellen. "Ik heb onlangs mijn dissertatie van dertig jaar geleden erbij gepakt. Hij is weer relevant."

Maar nu zijn landen als China, Rusland en Amerika met elkaar in gevecht over wie de baas in de wereld. "Vooral tussen China en Amerika en dat zijn landen die over kernwapens beschikken." De Wijk vertelt dat Trump in 2014 bij de annexatie van De Krim nog dreigde met kernwapens, om aan te geven dat het onderwerp ook recent actueel was.

Afspraken maken gaat lastig worden

Kamerlid en buitenlandwoordvoerder Sven Koopmans (VVD) zegt zich wel degelijk hard te maken voor internationale afspraken over kernwapens. "Je hebt nu nieuwe kernwapens die door hypersone raketten vervoerd kunnen worden. Zo snel dat ze binnen vier minuten van Moskou in Amsterdam kunnen zijn en die je doordat ze onverwachte bewegingen maken, niet uit de lucht kunt schieten."

Eigenlijk zou de NAVO-assemblee in juni bijeenkomen om hierover te spreken, maar door de coronacrisis kon dat niet doorgaan. Volgens De Wijk wordt nieuwe afspraken maken lastig, omdat hij niet zou weten waar je dat onder moet brengen. "Het wordt heel lastig, maar dat betekent niet dat je er niet aan moet beginnen. Laten we in ieder geval alvast een voorstel doen. De regering gaat nu komen met ideeën, om er alvast over na te denken", zegt Koopmans.

'Situatie nu gevaarlijker'

Historicus De Wijk maakt zich juist zorgen om het terugdraaien van eerder gemaakte afspraken rond kernwapens. Vorig jaar is het INF-verdrag over een verbod op kernraketten voor de middellange afstand getorpedeerd. Hij noemt het gebrek aan aandacht voor dit besluit 'onbegrijpelijk'.

"In 1983 gingen ruim een half miljoen mensen de straat op om te demonstreren tegen middellange afstandsraketten en nu is er niet eens een discussie terwijl de situatie gevaarlijker is", zegt hij.

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 16 en 17 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.