Spons, onze oudste voorvader, is een belangrijk organisme

Sponzen zijn overal te vinden, van de diepste zeeën tot de hoge bergmeren, en ook in het Naardermeer. Vroeger dachten Duitse onderzoekers dat sponzen een soort zwammen of schimmels waren, maar niets is minder waar. De spons is een dier, vertelt marine bioloog Jasper de Goeij van de Universiteit van Amsterdam. "Het is onze oudste voorvader. Er zijn fossielen gevonden van meer dan 650 miljoen jaar oud en we kennen geen oudere vorm van meercelligheid dan de spons."

Darmstelsel

Voor zover nu bekend is, bestond het leven voor de spons uit eencelligen, vertelt De Goeij. "De spons was dus de eerste vorm waarbij cellen gaan samenwerken en één geheel vormen: een dier. Dus het is best een succesvol organisme."

"Als een cel alleen is, doet die alles zelf. Als je met meerdere cellen bent, dan zit niet iedereen meer in de buurt van het voedsel bijvoorbeeld. Dus je moet toch iets verzinnen waarbij je voedsel opneemt en verdeelt over de andere cellen", legt De Goeij uit. Nadat een spons werd opengesneden bleek dat het dier van binnen lijkt op een darmstelsel.

Voedsel opnemen, afgeven en water filteren,

Iets wat onderzoekers zich jaren af hebben gevraagd is, hoe een rijk ecosysteem als een koraalrif voorkomt in een soort onderwater woestijn waar bijna geen voedsel in het water zit. Wat blijkt? Het zijn de sponzen die hierbij een essentiële rol spelen. Het kleine beetje voedsel dat er namelijk wel te vinden is, kunnen sponzen opnemen. Vervolgens zijn de uitwerpselen van de spons wel weer een lekker hapje voor de verdere bewoners van het rif.

Net als een mossel is de spons een filterend organisme. "Ze zijn enorm goed in water filteren, heel efficiënt. In luttele seconden nemen ze 90% van alle deeltjes in het water op", aldus De Goeij. Doordat sponzen dit doen, zijn ze als het ware de 'motor achter het systeem' van een koraalrif. "Ze nemen voedsel op, filteren het water schoon, en geven voedsel af aan anderen", zegt De Goeij.

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.