Toekomst door een groene bril: hoe ziet Europa er in 2120 uit?

Van Hattum presenteerde dit Europese droombeeld vorig jaar tijdens de jaarlijkse Mansholt-lezing. Het is een 'hoopvol perspectief op een klimaatbestendige en op de natuur gebaseerde toekomst voor Europa in 2120'. De rode draad in deze visie zijn de op de natuur gebaseerde oplossingen (Nature Based Solutions).

Samenwerken met de natuur

Wil je het klimaatprobleem echt te lijf gaan, en de achteruitgang van de biodiversiteit een halt toe roepen dan moet je samenwerken met de natuur, aldus Van Hattum. Volgens hem heb je een strategie of visie nodig die verder reikt dan 2050, als je wil zorgen dat de komende generaties ook een leefbare toekomst hebben. De huidige Europese Commissie heeft met haar klimaat- en natuurplannen wel een verhaal over de vergroening van het continent tot 2050, maar daarna ontbreekt er een duidelijk beeld.

"Het rapport is een oproep, geen blauwdruk", aldus Van Hattum. "Om tot een werkelijke visie voor Europa te komen, is de verbeelding van de hele Europese samenleving nodig." Samen met studenten heeft de klimaatwetenschapper een schets gemaakt voor vijf zogeheten ecoregio's van Europa, zoals West-Europa en Zuidelijk-Europa.

Volgens het document gaat het in 2120 in de EU over vijf grote thema's: er is hernieuwbare energie voor iedereen; steden zijn groen en bereikbaar door hogesnelheidslijnen; in plaats van allerlei kleine natuurgebiedjes is de natuur over het hele continent met elkaar verbonden; landbouwpraktijken dragen bij aan biodiversiteit en natuurherstel; en een gezonde bodem door gezonde watersystemen. Verder hangen alle thema's met elkaar samen.

Zeven routes naar een hoopvolle toekomst

Eerder schreef Van Hattum 'Only planet, de klimaatgids voor de 21e eeuw'. Hierin schetsten hij en andere wetenschappers een groenere toekomst voor Nederland, als je rekening houdt met het tegengaan van klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit. Het boek bestaat uit zeven thema's of zogenaamde routes. Denk aan het creëren van een circulaire economie, het duurzaam beheren van water en het vergroenen van steden. Elke route geeft de oplossingen weer en laat aan de hand van inspirerende voorbeelden zien dat we deze routes al zijn ingeslagen. Volgens Tim is het alleen maar nodig een extra tandje bij te zetten.

Terugkerend thema is het weer in balans komen met de natuur. Het beschermen van natuur en tegengaan van klimaatverandering gaan hand in hand, aldus Tim. Bekend voorbeeld is het planten van bossen, waarbij veel koolstof opgeslagen wordt. Daarnaast levert natuur ons andere diensten als het zuiveren van lucht en water, het bestuiven van planten en het tegengaan van erosie. De rol van technische oplossingen is groot volgens Tim, maar op zichzelf niet voldoende.